De toekomstformule

Dankwoord 11
Inleiding 13

DEEL 1: HET EINDE VAN EEN TIJDPERK 17
1. Tijden van onzekerheid 19
Hoe gaat het nog met jou? 19
Perceptie is realiteit 20
De onveiligheidsparadox 21
Wendbaarheid, snelheid en complexiteit 24
Ik hoef niemand meer te overtuigen 26
Digitale transformatie als algemene repetitie 27
De handdoek in de ring? 29
2. Het einde van het Oude Normaal 33
De boeddhist en de innovatieparadox 33
De geschiedenis van ons pessimisme 36
Het einde van het Oude Normaal 39
Van disrupties naar systeemschokken 41
Disrupties: vervelend, maar traag en beperkt 41
Systeemschokken: disrupties voor gevorderden 42
Meer schokken op komst 44
Het Grote Onevenwicht 45
3. Op zoek naar het Nieuwe Equilibrium 49
Het verhaal van het mandje 49
Het mandje van het Oude Normaal 50
Goedkope energie en grondstoffen 50
Globalisering en just in time 50
Cheap everything 51
Betaalbaar wonen 52
Betaalbare mobiliteit 52
Betaalbare verzorgingsstaat 53
Een rustige wereld 53
Het mandje is stuk 56
Schulden en extra kosten 57
Structurele klimaatimpact 57
Deglobalisering, reshoring en de beweging naar just in case 58
Schaarste 60
Energie 61
Politieke instabiliteit en sociale onrust 62
Op zoek naar het Nieuwe Equilibrium 64
Het tipping point 66
Het verhaal van de burgemeester 66
De recepten voor morgen zijn er al 66
Waarom zijn we er dan nog niet? 67
Het omslagpunt van transformatie 68
Besluit Deel 1: Het einde van een tijdperk 71

DEEL 2: HET WIEL VAN DISRUPTIE 73
4. Het probleem met strategie 75
Strategie deugt niet 75
Op reis in de wereld van strategie 76
Optie 1: one-way-ticket naar de zon, maar waar is die gebleven? 76
Optie 2: de tocht rond de berg 77
Optie 3: de 45 graden die ertoe doen 78
Het 2050/2030/2025-probleem 79
2050: maatschappelijke visie 80
2030: sectorvisie 82
2025: bedrijfsstrategie 82
De sprint en de marathon 83
SUPERchange 2.0 86
5. Kijken naar het heden om de toekomst te begrijpen 89
“See the change” 89
“Understand the change” 90
Het Wiel van Disruptie 91
Het Wiel van Sectordisruptie 93
Het Wiel van Maatschappelijke Disruptie 95
Het Wiel van Disruptie gebruiken voor impact-analyse 97
Hoe bepaal je impact? 100
Het Domino-effect 100
Het Butterfly-effect 102
Wat als onze assumpties fout zijn? 106
Het Blokkerend Conflict 106
De Plotse Doorbraak 108
De Wet van de Omgekeerde Achteruitgang 110
We weten het niet, maar dat is niet zo erg 113
De krachten van morgen 113
6. Topic 1: de druk van duurzaamheid 117
Klimaatpragmatisme 119
De purpose-driehoek 121
Het einde van het oneindige 124
7. Topic 2: maatschappij onder druk 127
Migratie 127
Demografische veranderingen 129
De Grote Kloof 131
8. Topic 3: nieuw (geo)politiek speelveld 137
Geopolitieke spanningen 137
Polarisatie 141
Politiek en economisch model onder druk 145
9. Topic 4: een ‘glocal world’ 153
Deglobalisering 153
Glocal is de toekomst 158
Alles circulair 161
10. Topic 5: de digitale revolutie 167
Digitale versnelling 167
Artificiële intelligentie 175
11. Wat betekent dit voor mijn sector? 191
Topic 6: innovatieve oplossingen 192
Duurzaamheid in de kern 193
Veranderende klantbehoeften 193
De innovatiedriehoek 194
Topic 7: marktverstoorders 194
De kikker 195
De poortwachter 195
De lokale helden 196
De machtige klant 196
Topic 8: hybride kanaal 198
De virtuele wereld 198
Bruikbaarheid en toegankelijkheid 200
Een hybride wereld 200
Alles flagship 201
Topic 9: jazzy organisatie 204
Flexibel werken 204
Euh, hoezo jazz?! 209
Future-fit skills 210
Partnerships en ecosystemen 213
Alles komt samen 214
Besluit Deel 2: Het Wiel van Disruptie 217

DEEL 3: DE TOEKOMSTFORMULE 219
12. Plan (the change) 221
Alleen prioriteiten bepalen is niet voldoende 221
Toekomstvisie als de ‘Why’ van verandering 222
De toekomst bepalen met scenarioplanning 225
Van toekomstvisie naar strategie en actie 228
13. De toekomstformule, deel 1: het probleem 233
De uitdaging van Toegankelijkheid 234
Reële kosten: waarom niets ooit meer goedkoper zal worden 235
Wijzigend beleid en nieuwe (Europese) regels 235
Grondstoffen 236
Schulden 236
Maatschappelijke en demografische veranderingen 236
Wat betekent dit nu? 237
Klimaatimpact 237
Klimaategoïsme als versnellende kracht 238
Wat betekent dit nu? 239
Je eigen transformatiekrachten 239
Koopkracht en armoede 240
Perceptie, of toch niet? 240
Het staat toch te gebeuren 240
Wat betekent dit nu? 241
Wie heeft nog toegang tot ons product? 241
14. De toekomstformule, deel 2: de oplossing 245
De oplossing ligt in Innovatie (I) 245
Innovatie 1: productinnovatie 246
De autorevolutie 246
Innovatie in de bouw 247
Helaas, pindakaas 247
Innovatie 2: sourcing-innovatie 248
Circulariteit 248
Alternatieve grondstoffen 249
Lokale productie 251
Innovatie 3: businessmodel-innovatie 251
Het huidige businessmodel is niet duurzaam 252
Nieuwe businessmodellen zijn nodig 253
De cyclus vertraagt 253
Niet alles is productgedreven 254
Van hebben naar gebruiken 255
De platform-economie als businessmodel van morgen 256
Duurzaamheid in de kern 267
15. En nu? 271
Een nieuwe mix in ons mandje voor het Nieuwe Equilibrium 271
Aan de slag! 273

Besluit 277