Blokker - 'Een compleet beeld van de geschiedenis'

Blokker is in het nieuws door de slechte resultaten en het – lijkt het – in paniek afstoten van winkelketens die behoorden tot het Blokker imperium. Wat ging daar mis? Hoe was dat mogelijk? Blokker, een bedrijf met een traditie van ruim 100 jaar. Blokker is op alle ‘straathoeken’ te vinden. Doen we in Nederland structureel iets fout? Het boek Blokker – Hoe het imperium de familie ontglipt beschrijft de geschiedenis.

Blokker is een vertrouwde naam. Blokker is een bekend merk. Blokker is een gesloten familiebedrijf dat nooit negatief in de pers kwam. Of  - moet inmiddels gezegd worden - kwam. Onder de leiding van Jaap Blokker werd het imperium uitgebouwd. Een concern wat door zijn vader in 1975 is ‘achtergelaten’ en overgedragen aan de zonen. Toen met 43 Blokker winkels en een omzet van € 29 miljoen. In de hoogtijdagen kende Blokker Holding meer dan 3.000 winkels met vele winkelformules en een omzet die in de piek boven de 2,8 miljard euro uitkwam. Én met een zeer gezonde winst en kasstroom. Bekende winkelformules behoorden tot het Blokkerconcern, zoals Bart Smit, Marskramer, Xenos, Big Bazar, Casa en Leen Bakker. Eind 2016 is besloten om alle winkelformules met uitzondering van de Blokker winkels af te stoten en in de verkoop te zetten. Van ruim 3.000 winkels naar circa 600 winkels. Met stevige aanhoudend verliezen in de voorbije jaren. Wat is hier fout gegaan?

De schrijvers gaan in 9 hoofdstukken in op de geschiedenis van het Blokker concern. De hoofdstukken 1 en 2 gaan in op de broers Blokker en het leiderschap van Jaap Blokker. De hoofdstukken 3 tot en met 6 presenteren de worsteling van het Blokker concern tijdens het leven van Jaap Blokker. Vier thema’s komen achtereenvolgens aan de orde:

- De moderne tijd: hoe gaat Blokker om met veranderingen en nieuwe ontwikkelingen? Als voorbeelden komen onder meer aan de orde: aansturing van de winkelformules, digitalisering, strategische koers en web verkopen;

- De opvolger: Jaap Blokker sterft zowat in het harnas. Hij wikt en weegt over diverse opvolgers. Kan de touwtjes niet loslaten. Wisseling van de wacht heeft pas vlak voor zijn dood plaats;

- De neef: dit hoofdstuk laat zien welke plannen Palmer als opvolger van Jaap Blokker heeft. En poogt door te voeren. Deze veranderingen slagen niet. Ab Blokker en andere oude getrouwen houden de modernisering tegen;

- De generatiekloof: dit hoofdstuk laat twee uitersten zien. Aan de ene kant de nieuwe generatie die wil vernieuwen. En anderzijds zij die behoudend zijn. Deze laatsten onder aanvoering van Ab Blokker. Zowel in dit hoofdstuk als op andere plaatsen in het boek blijkt dat er weinig oppositie is georganiseerd om de leiding scherp te houden. Velen blijven handelen in de geest van Jaap Blokker. Dat geldt ook voor de door hem geselecteerde commissarissen.

De laatste hoofdstukken presenteren de worsteling om uit de problemen te komen. Dan is het echter al te laat. Tegen beter weten in wordt een stevige transformatie ingezet. Uiteindelijk blijkt deze opgave te complex. Om de continuïteit te waarborgen wordt een drastisch besluit genomen. Verkoop van alle winkelformules exclusief Blokker. De Blokker winkels gaan in afgeslankte vorm verder.

Het is achteraf altijd makkelijk conclusies te trekken. Nu er een duidelijk en chronologisch overzicht is gepresenteerd is dit scherp te analyseren. Hier schuilt ook vaak het gevaar van een familiebedrijf, een bedrijf met een sterke leider of een bedrijf wat langjarig positief en goed presteert. Blokker is niet met haar tijd meegegaan. Heeft te lang gefocust op handhaven van de koers en handelen op basis van zaken die succesvol waren. De boot van digitalisering van processen en webwinkels is gemist. Een ander belangrijk punt is het niet echt organiseren van kritische tegengeluiden en gesprekspartners voor de beide aandeelhouders. Lang leek er niets aan de hand. Anderen hebben sneller en slimmer gereageerd op nieuwe wensen en behoeften van de consument. Waaronder Action en Bol.com. Haast wanhopig – zo wordt beschreven – probeerde Blokker het tij te keren. Echter zonder echt geloof en volhardend te zijn in de veranderingen. Investeringen in vernieuwing en verandering van de strategie zijn te lang tegengehouden.

Het boek Blokker – hoe het imperium de familie ontglipt is beschrijvend van aard. Het boek geeft – voor zover te beoordelen – een compleet beeld van de geschiedenis. De oorzaken van de teloorgang staan op verschillende plaatsen in het boek beschreven. Het is de lezer die de ernst en de zwaarte van de ontwikkelingen in haar context mag beschouwen. De opzet vanuit de chronologie in plaats van de oorzaken zorgt op diverse plaatsen voor dubbelingen in het boek. Het zou mooi geweest zijn als aandeelhouders of commissarissen nog aan het woord waren gelaten in het boek om hun zienswijze te presenteren.  

Frank van Kuijck is een zeer gedreven onafhankelijk en zelfstandig professional in zowel audit en advies voor de public sector. Hij is kritische sparringpartner voor toezichthouders, bestuurders en organisatie om te helpen deze naar een hoger plan te krijgen. Specifieke aandachtsgebieden naast audit en verslaggeving zijn governance, control, risicomanagement en bedrijfsvoering. Deze laatste ook vanuit de specialisatie als operational auditor. Hij heeft een achtergrond als Partner in de audit en adviespraktijk bij Deloitte, is Voorzitter van RJ Werkgroep 645 - woningcorporaties en Docent Auditing aan de UVT Tilburg.