Meesterschap - ‘Opvallende namen en lessen’

Nog in dienst bij Blanchard Nederland trok ik in het begin van mijn trainersloopbaan regelmatig weken op met leiderschapstrainers binnen Defensie. Als NuKuBu (zoek de betekenis van deze afkorting maar op...) trainde ik op diverse kazernes trainers onder andere in hoe het situationeel leiderschapsmodel helder uit te leggen. Een van de deelnemers uit die groepen schreef een boek met ‘universele wijsheden voor de trainer van nu’: Jan Hindrik Hartman.

De rollen zijn omgedraaid. In één dag las ik Meesterschap van Jan Hindrik Hartman uit. Een ding werd mij pijnlijk duidelijk: de wijsheden die Hartman nu doorgeeft, heeft hij destijds niet van mij gekregen... Wel ging hij in de leer bij onder andere Socrates, Vivaldi, Louis van Gaal en zelfs Jezus. Ik ken mijn plek.

Meestertrainer

Hartman vond, na jaren binnen Defensie in de techniek te hebben gewerkt, zijn roeping in een nieuwe rol als leiderschapstrainer. De reis die hij van beginner tot meestertrainer maakte, deelt hij nu in zijn boek met ons, zonder overigens hoog van de toren te blazen door te suggereren nu alle wijsheid in pacht te hebben. Dat neemt niet weg dat ik ervan overtuigd ben dat collegatrainers veel van Hartman kunnen leren.

Door het lezen van Meesterschap ben ik mijn vak nog meer gaan waarderen dan ik al deed. Zo stelt Hartman onder andere dat goede trainers zijn als magiërs: ‘Magiërs verrichten wonderen. En als ze kunnen toveren, dan kunnen ze ook betoveren. [...] Heb je eenmaal het vertrouwen gekregen van je opdrachtgever, dan mag en kun je in je rol van magiër (trainer) wonderen gaan verrichten.’ En dan moeten we nog aan het hoofdstuk over leermeester Jezus beginnen!

Dan Vivaldi, de beroemde Italiaanse componist die zijn meesterwerk ‘De vier jaargetijden’ componeerde. Het is de taak van de trainer om trainingen te schrijven en te geven waarin leermiddelen, tempo en dynamiek zich zo afwisselen dat deelnemers allemaal krijgen waarvoor ze gekomen zijn: een effectieve en leuke leerervaring.

Storytelling

Wat trainers volgens Hartman van Jezus kunnen leren, is de kracht van storytelling. Hartman: ‘Profeten brengen hun boodschap vaak in de vorm van een parabel, oftewel gelijkenis. Het is een verhaal dat je door middel van een vergelijking een les wil leren, of dat de bedoeling heeft je te overtuigen tot een bepaalde morele houding.’ Storytelling is volgens de auteur dan ook een van de beste manieren om je theorieën en modellen uit je training over te brengen op anderen. Lijk ik dan toch een klein beetje op Jezus...? Want als ik iets onderschrijf wat Hartman stelt, is dit het inderdaad wel. De meest saaie modellen kunnen tot leven worden gebracht door het vertellen van aansprekende verhalen. Hartman: ‘Maak met je onderwerp direct een vertaalslag naar gevoel. Een logische, dan wel strategische, volgorde daarbij is: pijn, tot inzicht, naar plezier. [...] Zet je storytelling daarom in als werkvorm.’

Van Gaal

Dan nog een leermeester: iemand die zichzelf soms ook als de Verlosser waant: Louis van Gaal. Wat trainers volgens Hartman van hem kunnen leren, is het ‘totaalprincipe’, dat ervan uitgaat dat a) je beter kunt werken aan de sterke punten van een speler dan aan zijn zwakke en b) dat iedere speler anders is en dus om een eigen benadering vraagt. ‘Sluit met je trainingsdoelen aan op de talenten van je deelnemers en ze zullen floreren’, betoogt Hartman.

Niet eerder spiegelde ik mijn rol als trainer aan zojuist genoemde leermeesters. Of aan Socrates en Taylor Swift, enkele andere voorbeelden die Hartman noemt. En ja, het bracht mij verrassende inzichten. Waarbij ik blij ben met het laatste hoofdstuk van Meesterschap waarin Hartman mij uitdaagt vooral ook naar mijzelf te kijken. Wie dénk je dat je bent? Wie voél je dat je bent? Wie wéét je dat je bent? ‘Jezelf kennen betekent dat je vanuit kracht volledig tot bloei kunt komen, als persoon en daardoor ook als trainer.’