Tijd tekort/Tijd genoeg - ‘Stof tot nadenken’

Lao Tse, Chinese filosoof 6e eeuw voor Christus, stelde al: Time is a created thing. To say: ‘I don’t have time’, is like saying ‘I don’t want to. Ook verschilt de omgang met tijd tussen verschillende culturen. Zo luidt een Afrikaans gezegde In het Westen hebben ze horloges, maar wij hebben de tijd.

Tijdtype

Stof tot nadenken dus en wat Margriet Sitskoorn betreft ook reden om de blik eens naar jezelf te richten. Veel mensen denken dat ze zoveel mogelijk moeten doen in zo weinig mogelijk tijd, dat ze altijd efficiënt moeten zijn. De vraag is of deze houding gelukkig maakt en bij hen past. Er is namelijk niet één soort tijd of mens. Sterker nog: wie inziet wat voor tijdtype hij of zij is kan leren genoeg tijd te hebben.

Compact

Tijd tekort/Tijd genoegis een makkelijk leesbaar compact boek waarin veel interessante informatie staat plus externe verwijzingen, o.a. via QR-codes achterin, naar verschillende sites, testen en wetenschappelijke artikelen. Dit boek pretendeert nogal wat en vraagt dan ook om te beginnen een uitgebreide toelichting van het begrip tijd.

Tijd

De tijd bestaat niet. Er zijn verschillende tijden; kloktijd (extern), biologische tijd, biologische klok (intern), subjectieve tijd, gebeurtenistijd.Het is bepalend voor je tijdsbeleving of je op kloktijd of gebeurtenistijd leeft. In culturen waar men op gebeurtenistijd leeft gaat men van de ene taak, gebeurtenis, activiteit naar de volgende. Wie, zoals wij vooral op kloktijd leeft, raakt gelijk van slag als er een kink in de kabel komt, bijvoorbeeld een ziek kind dat aandacht vraagt terwijl je naar je werk moet. Anders met tijd omgaan betekent gaan slapen als je voelt dat je daar behoefte aan hebt, eten en werken op de ritmes van de natuur en je lichaam. Beide manieren hebben uiteraard voor- en nadelen en zijn niet zomaar toe te passen. Je kunt ze ook combineren of nagaan of klok- of gebeurtenistijd beter bij jouw levenswijze en doelstellingen past.

Minutenverantwoording

Sitskoorn maakt goed duidelijk dat we in onze maatschappij zijn doorgeschoten naar kloktijd, denk aan de minutenverantwoording in de thuiszorg. Iedere minuut die de zorgverlener in huis is moet worden geregistreerd en gekoppeld aan een handeling. De tijdschema’s zijn strak.

De productiviteit moet op veel meer plaatsen in onze maatschappij zo hoog mogelijk zijn. Tijd is geld. Wie de gestelde doelen haalt wordt als succesvol gezien. Wie de targets niet haalt is ongeschikt, lui, traag, asociaal… Maar de kwaliteit, zoals in de thuiszorg, de menselijkheid, schiet erbij in. Ze schrijft: Tijd is een soort bezit geworden dat je kunt besparen, verliezen en besteden. Bedrijven en organisaties zouden zich ook hierin moeten verdiepen en zich moeten aanpassen.

Tijdarmoede

Dit boek daagt de lezer uit tijd te nemen om inzichtgevende vragen te beantwoorden en aan de hand daarvan bijvoorbeeld de eigen tijdarmoede aan te pakken. Tijdarmoede is een van de nieuwe begrippen die ik leerde, net als tijdhonger, tijdstress en tijdschaarste. Deze leiden allemaal tot een continu gevoel van tijdsdruk met veel impact op zowel het fysieke als mentale welbevinden. Deze ‘kwaal’ komt vooral voor in landen waar kloktijd het levensritme bepaalt en specifiek bij tweeverdieners, vrouwen, hoogopgeleiden in managementfuncties, werkende ouders en mensen die rijk zijn.

Willen we niet liever tijdrijk zijn? Wie zich tijdrijk voelt, heeft automatisch ook meer tijd om goede keuzes in het leven te maken.

Kernboodschap

Niet doen wat urgent voelt, maar kiezen voor dat wat je het liefst wilt doen, is de kernboodschap van dit boek. Probeer vaker naar gebeurtenistijd om te schakelen, want dat zal meer rust geven en meer tijd voor wat je écht belangrijk vindt. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Zo snel mogelijk een takenlijst afvinken, geeft sneller een prettig gevoel dan bijvoorbeeld een opleiding doen of een instrument leren spelen.

Actiestijl

Hoe je energie en tijd over taken verdeelt bepaalt je actiestijl. Sitskoorn bespreekt er vijf; deadline, vroege, gelijkmatige, u-vorm, omgekeerde u-vorm. Je kunt je afvragen of jouw actiestijl past bij het werk dat je doet en je persoonlijke doelen. Ook is het handig te weten welk chronotype je bent; wanneer heb je de meeste energie? Mensen variëren in ritme, in synchronisatie van hun interne klok met de zonneklok. Je chronotype (20% is ochtendmens, 20% avondmens en 60% gemiddeld) bepaalt de beste tijd voor activiteiten en voor slapen. Houd rekening met ochtend- en avondmensen op het werk en in het onderwijs stelt Margriet Sitskoorn. Dat zal zowel het individuele welzijn als de economie ten goede komen.

Neuroplasticiteit

In het laatste deel van dit boek kun je leren weer macht over je tijd te krijgen. Dit is echt een doe-hoofdstuk. Als je de vragen beantwoordt krijg je inzicht in je subjectieve tijdbeleving en of die in de pas loopt met de kloktijd. Zo niet dan lees je hoe je daarin verbetering kunt aanbrengen, dankzij de neuroplasticiteit van onze hersenen.

Je kunt tijd zien als een bron, zoals water, voedsel, olie. Bronnen zijn niet onuitputtelijk. Op een gegeven moment is je tijd op en daarom kun je er maar beter zo goed als mogelijk mee omgaan.