Activeer je nervus vagus

Ten geleide 11
Inleiding. Het ongelijk van Descartes 13

HOOFDSTUK 1 Hoe stress voor en tegen ons werkt
De biologie van stress 20
Stresshormonen 21
Na de stresspiek 24
De wet van Yerkes en Dodson 26

HOOFDSTUK 2 Wat je moet weten over je zenuwstelsel
Ons centraal zenuwstelsel 29
Ons perifeer zenuwstelsel 31
Het autonoom zenuwstelsel 31
Het willekeurig zenuwstelsel 34
De hersenzenuwen 34
De nervus vagus 36
Neurotransmitters: de signaalstofjes in ons brein 38

HOOFDSTUK 3 De polyvagaaltheorie van Porges
De basis 42
Het eerste principe: hiërarchie 45
1. De dorsale vagus aan het werk: angst immobiliseert 49
2. De sympathicus aan het werk: angst zet je in beweging 53
3. De ventrale vagus aan het werk: samen staan we sterk 55
Het tweede principe: neuroceptie of onbewuste perceptie 63
Het derde principe: coregulatie 68
Rapport maken 70
Non-verbale communicatie en signalen van veiligheid 75
Hechting 84

HOOFDSTUK 4 Op zoek naar je triggers en je glimmers
Triggers voor het sympathisch systeem 92
Triggers voor de dorsale vagus 94
Glimmers voor de ventrale vagus 97
Ankeren 98
Hulpbronnen 101

HOOFDSTUK 5 De verschillende vagale staten herkennen
De verschillende staten herkennen en benoemen 107
Gradaties binnen elke staat van het autonome zenuwstelsel 108
Mapping: inzicht krijgen in je persoonlijke profiel 109
Gemengde autonome staten 117
Freeze 117
Play 117
Stillness 118

HOOFDSTUK 6 De vagale rem
Alles begint bij ons hart 119
Spelen met je vagale rem 122

HOOFDSTUK 7 Aan de slag met de polyvagaaltheorie
Hartcoherentie 129
Heart-focused breathing 137
Notice-and-ease-tool 138
Het arousal-valence-model: het emotielandschap 141
Flow 145
De zes denkende hoeden 149

HOOFDSTUK 8 Trauma en de polyvagaaltheorie
Wat is trauma? Een pleidooi voor mildheid 153
Immobilisatie en dissociatie 157
Verschillende vormen van dissociatie 160
Trauma aanpakken: piano, piano, piano 161
Posttraumatische groei en de soldaat uit Japan 169

HOOFDSTUK 9 Een dynamische kijk op veerkrachten immuniteit
Wat is veerkracht? 173
Remmende en veerkrachtige gedachten 175
Coping: hoe reageer je op problemen? 178
De vier C’s van veerkracht 179

HOOFDSTUK 10 Verdiepende oefeningen voor meer veerkracht
Oefening 1. Visualisaties 183
Oefening 2. Storytelling en metaforen, de ventrale vagus is de toverdrank 187
Oefening 3. Deep listening, een oefening in connectie 189
Oefening 4. Elevatorpitch, een oefening in zelfvertrouwen 190
Oefening 5. Mobilisatie 191
Oefening 6. Storyboard, je vagale fotoalbum 192
Oefening 7. Ontzag, een flow-oefening 193
Oefening 8. Rolmodellen 194
Oefening 9. Het ideale zelf 195
Oefening 10. Meditatie 197
Oefening 11. SWOT-analyse 200
Oefening 12. Mapping 202
Oefening 13. De cirkel van invloed 205

HOOFDSTUK 11 De polyvagaaltheorie
in andere onderzoeksdomeinen
Autismespectrumstoornis en polyvagaaltheorie 208
Psychologische veiligheid 213
Besluit. The survival of the friendliest 217

Een woord van dank 220
Literatuur 223
Register 229