vraag & antwoord
Hoe beïnvloed ik positief menselijk gedrag in mijn organisatie?
Je kent het vast wel: die frustratie wanneer medewerkers niet de betrokkenheid tonen die je hoopt, wanneer veranderingen vastlopen in weerstand, of wanneer de werksfeer niet is zoals je die voor ogen hebt. Als leider wil je het beste uit je mensen halen, maar hoe doe je dat op een positieve, duurzame manier?
Recent onderzoek toont aan dat 70% van de Nederlanders vraagt om menselijker leiderschap, waarbij motiveren van anderen en zorgen voor een tevreden team als belangrijkste taken worden gezien. De ouderwetse top-down benadering werkt niet meer – moderne professionals laten zich steeds meer beïnvloeden door hun collega's dan door hun leidinggevenden.
Maar hier ligt ook je kans. Want positief menselijk gedrag beïnvloeden is niet alleen mogelijk, het is zelfs de sleutel tot spectaculaire resultaten. Organisaties met een positieve cultuur bereiken 20 tot 40% meer resultaten dan hun traditionele tegenhangers. Het verhaal dat je hier gaat lezen, toont je concrete, bewezen methoden om jouw organisatie te transformeren tot een plek waar mensen niet alleen beter presteren, maar ook echt willen bijdragen.
SPOTLIGHT: Marcella Bremer
Boek bekijken
Van controle naar verbinding: de nieuwe realiteit van leiderschap
De wereld is veranderd, en daarmee ook wat werkt in organisaties. Traditionele, ratio-gedreven eigenschappen zoals autoritair gedrag en vasthouden aan hiërarchie worden als minst populaire eigenschappen ervaren. In plaats daarvan vragen mensen om transparante communicatie, empathie en echte verbinding.
Deze verschuiving is niet zomaar een trend – het is een fundamentele verandering in hoe mensen willen worden geleid. Door toenemende onderlinge afhankelijkheid binnen organisaties worden top-down toezicht en sturing minder effectief, en moet de top meer vertrouwen op het netwerk dat zij aanvoeren.
Wat betekent dit voor jou als leider? Het betekent dat je moet leren om gedrag te beïnvloeden via andere wegen dan commanderen en controleren. Het betekent dat je moet begrijpen wat mensen echt drijft, en hoe je die drijfveren kunt benutten voor positieve verandering.
Boek bekijken
De wetenschap achter positieve gedragsbeïnvloeding
Effectieve gedragsbeïnvloeding is geen geluksgokje of intuïtie – het is gebaseerd op solide wetenschap. Wanneer je gedragswetenschappen inzet om de werkelijke drivers van gedrag in kaart te brengen, neemt de kans op succesvolle beïnvloeding ontegenzeggelijk toe.
Het begint met een cruciale verschuiving in perspectief: in plaats van mensen te willen veranderen, verander je de omgeving waarin mensen zich gedragen. Dit principe, bekend als Organizational Behavior Management (OBM), draait om het scheppen van werkomstandigheden die mensen inspireren en motiveren voor topprestaties.
Denk eens na: hoeveel energie steek jij nu in het proberen veranderen van individuen, versus het optimaliseren van de context waarin ze werken? De meeste leiders focussen op het eerste, terwijl de grootste impact ligt in het tweede.
Boek bekijken
De kracht van aanstekelijke verandering
Hier wordt het interessant: gedrag verspreidt zich door organisaties als een virus. Maar dan wel een positief virus. Professionals laten zich namelijk steeds meer beïnvloeden door hun collega's en steeds minder door hun leidinggevenden.
Dit fenomeen kun je benutten door te zorgen dat gewenst gedrag 'aanstekelijk' wordt. Het draait om het identificeren en versterken van zogenaamde 'sneezers' – mensen die met hun gedrag op een aanstekelijke manier effect hebben op hun collega's. Deze natuurlijke beïnvloeders zijn goud waard in veranderprocessen.
De kunst zit hem erin om deze sneezers te herkennen, zichtbaar te maken, en met elkaar te verbinden zodat ze nog meer mensen kunnen bereiken. Zo creëer je een kettingreactie van positief gedrag door je hele organisatie.
Boek bekijken
Terug naar de menselijke maat in organisaties
Te midden van alle digitalisering en efficiëntiedenken is er een tegenbeweging gaande: de roep om menselijkheid in organisaties. Eigen mentale gezondheid staat bovenaan de lijst van aandachtspunten die medewerkers belangrijk vinden bij hun leidinggevenden, samen met zorgen voor een goede sfeer en werk-privébalans.
Dit is niet soft of zweverig – het is hartverwarmend praktisch. Want mensen die zich gezien, gewaardeerd en veilig voelen, presteren beter. Ze zijn creatiever, nemen meer initiatief, en blijven langer bij je organisatie. Menselijkheid wordt zo een concurrentievoordeel.
De sleutel ligt in drie fundamentele concepten: vertrouwen, verbinding en voldoening. Wanneer je als leider bewust werkt aan deze drie pijlers, transformeer je niet alleen de werkplek – je transformeert mensen.
Boek bekijken
De positieve organisatie als nieuwe standaard
Positieve organisaties zijn niet langer een nice-to-have – ze zijn de nieuwe realiteit voor organisaties die willen overleven en floreren. Deze organisaties kijken niet alleen naar wat mis gaat, maar vooral naar wat goed gaat. Ze bouwen voort op sterke punten in plaats van alleen problemen op te lossen.
In positieve organisaties ervaren mensen meer dan alleen een baan. Ze voelen zich onderdeel van iets groters, iets betekenisvols. Ze hebben het gevoel dat ze kunnen bijdragen vanuit hun unieke talenten en dat hun bijdrage gezien en gewaardeerd wordt.
Het mooie is: dit is geen utopie. Er zijn concrete tools en methodieken om dit te realiseren, gebaseerd op jarenlang onderzoek in de positieve psychologie en organisatiewetenschap.
Boek bekijken
Boek bekijken
Van de werkvloer naar de boardroom: praktisch leiderschap
Alle theorie is mooi, maar hoe zet je het om in de praktijk? Het begint met een fundamenteel principe: ga naar de werkvloer. Letterlijk. Je kunt geen gedrag beïnvloeden dat je niet ziet, en je kunt niet zien wat er gebeurt vanuit je kantoor.
Effectief leidinggeven draait om het beïnvloeden van gedrag, en gedrag kun je alleen beïnvloeden als je weet wat er werkelijk gebeurt. Dit vereist dat je systematisch observeert, meet, en feedback geeft op basis van concrete gedragingen – niet op basis van aannames of vermoedens.
De krachtigste tool hierbij is positieve bekrachtiging: specifiek, direct en frequent erkennen wat goed gaat. Een snel compliment heeft namelijk meer effect dan een late bonus.
e-book bekijken
De psychologie van menselijk gedrag in organisaties
Om gedrag effectief te kunnen beïnvloeden, moet je begrijpen hoe het werkt. Mensen beslissen niet op basis van feiten, maar op basis van emotie, waarbij drie belangrijke 'knoppen' een rol spelen: hebzucht, angst en kuddegedrag.
Dit klinkt misschien cynisch, maar het is juist bevrijdend. Want als je begrijpt wat mensen drijft, kun je daar op een positieve manier op inspelen. Je kunt hebzucht ombuigen naar ambitie en groei. Je kunt angst transformeren naar veiligheid en vertrouwen. En je kunt kuddegedrag inzetten voor positieve verandering.
De kunst zit hem in het herkennen van deze drijfveren bij jezelf en anderen, en het bewust inspelen op wat mensen motiveert in plaats van wat hen demotiveert.
Boek bekijken
Cultuur als motor van resultaten
Uiteindelijk draait het allemaal om cultuur – de verzameling van gedragingen en werkpraktijken die samen jouw organisatie definiëren. Bij een zeer positieve cultuur is er sprake van een 'top performance' organisatie, waar medewerkers dicht bij het primaire proces staan, veel vrijheidsgraden hebben, graag werken, vertrouwen genieten en leiders het verschil maken door hun inspirerende manier van leidinggeven.
Cultuur ontstaat niet vanzelf – het is het resultaat van bewuste keuzes en consequent gedrag. Elke interactie die je hebt, elke beslissing die je neemt, elke keer dat je reageert op een situatie, draag je bij aan de cultuur van je organisatie.
De vraag is dus niet óf je invloed hebt op de cultuur – de vraag is of je die invloed bewust en positief inzet.
Boek bekijken
De onzichtbare krachten die alles bepalen
Er is nog een laag dieper die we moeten verkennen: de 'onderstroom' van organisaties. Dit zijn de onzichtbare, vaak irrationele processen die onder de oppervlakte spelen maar een doorslaggevende invloed hebben op het functioneren van organisaties.
Terwijl managers vaak 80% van hun tijd besteden aan de zichtbare, rationele activiteiten (de 'bovenstroom'), wordt het succes voor 80% bepaald door deze moeilijk grijpbare onderstroom. Het gaat om patronen zoals angstcultuur, zonnekoningengedrag, of de Abilene-paradox.
Het herkennen en doorbreken van deze destructieve patronen is cruciaal voor iedere leider die écht verschil wil maken. Want pas als je de onderstroom begrijpt, kun je effectief opereren en gezondere organisaties creëren.
e-book bekijken
Direct aan de slag: jouw actieplan voor positieve gedragsbeïnvloeding
Nu je de theorie kent, wordt het tijd voor actie. Hier zijn concrete stappen die je vandaag nog kunt nemen om positief menselijk gedrag in jouw organisatie te stimuleren:
1. Start met waarom
Wees helder over je eigen motivatie als leider. Waarom wil je gedrag beïnvloeden? Wat is jouw 'why'? Dit bepaalt hoe effectief je bent.
2. Ga naar de werkvloer
Plan dagelijks tijd in om te observeren wat er werkelijk gebeurt. Maak aantekeningen van concreet gedrag, niet van interpretaties.
3. Identificeer je sneezers
Wie zijn de natuurlijke beïnvloeders in je organisatie? Maak hen zichtbaar en zet hen in voor positieve verandering.
4. Focus op positieve bekrachtiging
Geef dagelijks minimaal drie specifieke complimenten over gewenst gedrag dat je hebt geobserveerd.
5. Werk aan de drie pijlers
Investeer bewust in vertrouwen, verbinding en voldoening bij je medewerkers door concrete acties.
6. Meet en monitor
Houd bij wat werkt en wat niet. Gedragsverandering is een proces van voortdurende verbetering.
Jouw organisatie transformeren: het is mogelijk
Positief menselijk gedrag beïnvloeden in je organisatie is geen utopie – het is een vaardigheid die je kunt leren en toepassen. Het vraagt om moed, volharding en de bereidheid om anders te kijken naar leiderschap dan je misschien gewend bent.
Maar de resultaten spreken voor zich: organisaties die bewust werken aan positieve gedragsbeïnvloeding zien niet alleen betere prestaties (die 20-40% meer resultaten), maar ook gelukkigere medewerkers, lagere uitval, meer innovatie en een sterkere reputatie.
De vraag is niet of het kan – de vraag is of jij bereid bent om de eerste stap te zetten. Want verandering begint altijd bij jezelf, bij jouw bereidheid om te experimenteren, te leren en vol te houden.
Wat wordt jouw eerste actie om positief menselijk gedrag te stimuleren in jouw organisatie? Begin klein, denk groot, en onthoud: elke positieve interactie telt. Jouw organisatie – en de mensen erin – verdienen het beste wat je te geven hebt.
