trefwoord
Data-ethiek: Navigeren tussen innovatie en verantwoordelijkheid
In een wereld waarin algoritmes beslissen over toeslagen, kredietaanvragen en zelfs straffen, is data-ethiek geen luxe maar een noodzaak. Waar eindigt slimme dienstverlening en waar begint onverantwoorde surveillance? De spanning tussen technologische mogelijkheden en morele grenzen vormt de kern van dit complexe vraagstuk.
Data-ethiek richt zich op de morele implicaties van het verzamelen, analyseren en gebruiken van data. Het gaat niet alleen over wat kan, maar vooral over wat hoort. Van de toeslagenaffaire tot Cambridge Analytica: recente schandalen tonen dat ethische blindheid hoge maatschappelijke kosten heeft.
SPOTLIGHT: Kashmir Hill
Als tech-reporter bij The New York Times onthult Hill de verontrustende praktijken van Clearview AI, dat miljarden gezichtsfoto's zonder toestemming verzamelde. Haar werk toont hoe technologiebedrijven ethische grenzen overschrijden.
Meer over Kashmir Hill
Kashmir Hill
Je gezicht is nu van ons
Hill beschrijft de opkomst van gezichtsherkenningsbedrijf Clearview AI, dat heimelijk 50 miljard foto's van internet schraapte. Een onthullend verhaal over privacy-invasie en de strijd om onze meest persoonlijke data: ons gezicht.
Boek bekijken
Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden
Jouw gegevens zijn niet meer van jou
Bertrand Weegenaar
Dit artikel trekt parallellen tussen historisch kolonialisme en modern 'datakolonialisme': hoe Big Tech onze gegevens koloniseert en uitbuit voor eigen gewin, terwijl wij de controle verliezen over onze digitale identiteit.
Ethische blindheid met wereldwijde impact
Het Cambridge Analytica-schandaal markeerde een kantelpunt in het publieke debat over data-ethiek. Miljoenen Facebook-gebruikers werden gemanipuleerd zonder hun medeweten, met verstrekkende gevolgen voor democratische processen wereldwijd. Deze zaak illustreert hoe gebrek aan ethische normen democratieën kan ontwrichten.
Als voormalig insider bij Cambridge Analytica werd Kaiser klokkenluider van een van de grootste dataschandalen ooit. Ze beïnvloedde meer dan 200 verkiezingen wereldwijd en is nu juist pleitbezorger voor digitale privacy.
Brittany Kaiser
De Datadictatuur
Kaiser beschrijft haar morele worsteling bij Cambridge Analytica en hoe het bedrijf verkiezingen in 50 landen manipuleerde. Een insider-perspectief op waar het mis gaat als datapower geen ethische grenzen kent.
Boek bekijken
Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden
Data werden geen bijproduct meer, maar vormden de basis voor nieuwe businessmodellen. Maar met die macht kwam een verantwoordelijkheid die Cambridge Analytica fataal negeerde.
Uit: De Datadictatuur
Erik Jan Hengstmengel: ‘Baas niet genoeg met data bezig om data de baas te zijn’
Erik Jan Hengstmengel
Erik Jan Hengstmengel waarschuwt dat leiders onvoldoende grip hebben op data-ethiek. Hij pleit voor bewust verzamelen van alleen noodzakelijke data en het stellen van kritische vragen voordat technologie wordt ingezet.
Ethische kaders in de praktijk
Hoe vertaal je abstracte ethische principes naar concrete organisatiepraktijk? Succesvolle implementatie vereist niet alleen technische kennis, maar ook moreel leiderschap. Organisaties zoals ING hebben inmiddels Ethical Boards opgericht met het mandaat om ethisch twijfelachtige toepassingen tegen te houden.
Erik Jan Hengstmengel
Data de Baas
Erik Jan Hengstmengel biedt managers een helder kompas voor de datagedreven transformatie. Hij behandelt privacy, security, ethische AI én dataverzameling, en pleit voor een hybride aanpak tussen innovatie en risicobeheersing.
Boek bekijken
Op voorraad | Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden
Data de Baas
Verzamel niet te veel data. Meer data betekent meer risico op verkeerde conclusies én privacyschending. Richt je op kwalitatief goede data die je echt nodig hebt voor strategische doelen.
Danny Greefhorst: ‘Denk kritisch na over ethische aspecten van je handelen’
Danny Greefhorst
Kritisch denken is essentieel bij data-ethiek. Dit artikel benadrukt dat we bewust moeten nadenken over de impact van keuzes, verborgen aannames herkennen en reflecteren op ethische aspecten van ons handelen.
AI: Het ethische scherpst van de snede
De opkomst van kunstmatige intelligentie verscherpt ethische dilemma's exponentieel. Algoritmes kunnen discrimineren, ChatGPT maakt fraude eenvoudig, en voorspellende politiesystemen stigmatiseren kwetsbare groepen. De technologie ontwikkelt zich sneller dan onze ethische kaders, wat urgente vragen oproept.
Erdinç Saçan: ‘AI moet in dienst staan van mensen, niet andersom’
Erdinç Saçan
Een krachtig pleidooi dat AI in dienst moet staan van mensen, niet andersom. Het artikel waarschuwt voor blind vertrouwen in AI-systemen en benadrukt het belang van AI-geletterdheid en menselijke controle.
Sheera Frenkel
Cecilia Kang
An Ugly Truth
Cecilia Kang en Sheera Frenkel onthullen hoe Facebook ethische grenzen overschreed in de jacht op groei. Hun onderzoek toont de schadelijke gevolgen wanneer winstbejag ethische overwegingen volledig overschaduwt.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 11 werkdagen
Joris Hutter: ‘De AI Act is vooral een ethische gedragscode’
Joris Hutter
De Europese AI Act vormt een belangrijk ethisch kader voor verantwoorde AI. Dit artikel legt uit hoe organisaties transparantie, rechtvaardigheid en AI-geletterdheid moeten borgen in hun werkprocessen.
Jim Stolze: ‘Laat ethische kanten van algoritmisering niet over aan techneuten’
Jim Stolze
Jim Stolze mist in het algoritme-debat de stem van ethici en filosofen. Hij pleit ervoor ethische vraagstukken niet alleen aan techneuten over te laten, omdat technologie zich sneller ontwikkelt dan ons moreel kompas.
Sectorspecifieke ethische uitdagingen
Verschillende sectoren kennen unieke data-ethische vraagstukken. In de zorg speelt de gevoeligheid van patiëntgegevens, in marketing de manipulatie van consumentengedrag, en in het onderwijs het risico op fraude met AI-tools zoals ChatGPT. Elke sector vereist maatwerk in ethische afwegingen.
Vera Molenaar
Victor van Reijswoud
Digibeter - Data, processen en systemen in de zorg
In de zorg is data-ethiek cruciaal omdat patiëntgegevens extreem gevoelig zijn. Vera Molenaar en Victor van Reijswoud behandelen de ethische overwegingen bij digitalisering in de gezondheidszorg.
Boek bekijken
Op voorraad | Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden
Danny Oosterveer
Basisboek data-driven marketing
Danny Oosterveer wijdt een volledig hoofdstuk aan ethiek naast juridische verplichtingen. Hij benadrukt dat data-driven marketing niet alleen om wetgeving draait, maar vooral om ethische principes in het verzamelen en gebruiken van data.
Boek bekijken
Op voorraad | Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis | Gratis verzonden
In de schaduw van AI - ‘Intrigerend en ontnuchterend’
Freija van Duijne
Deze recensie analyseert hoe AI-systemen wereldwijd worden misbruikt voor datakolonialisme, waarbij kwetsbare groepen data leveren voor systemen die hen uiteindelijk niet ten goede komen. Een ontnuchterende blik op de schaduwzijde van AI.
Algoritmes aan de macht - 'Interessant en vlotgeschreven'
Sjors van Leeuwen
Hannah Fry waarschuwt voor algoritme-aversie én voor blind vertrouwen. Haar analyse toont dat zowel mensen als algoritmes fouten maken, en dat alleen een combinatie van beiden tot ethisch verantwoorde beslissingen leidt.
Van bewustzijn naar actie
Data-ethiek vraagt om meer dan mooie principes op papier. Organisaties moeten ethische toetsingscommissies instellen, medewerkers trainen in kritisch denken, en transparant zijn over algoritmes. Het gaat om een cultuuromslag waarin ethische afwegingen even vanzelfsprekend worden als financiële beslissingen.
De toeslagenaffaire, Cambridge Analytica, Clearview AI: deze voorbeelden markeren niet alleen mislukkingen, maar ook kansen. Ze dwingen ons om data-ethiek serieus te nemen. Want in een wereld waarin algoritmes steeds meer beslissen, is de vraag niet óf we ethische kaders nodig hebben, maar hoe snel we ze kunnen implementeren.
Technologie twijfelt ook - Dertien dilemma’s over innovatie en ethiek
Filip Van den Abeele
Dit artikel behandelt dertien ethische dilemma's rond innovatie, van zelfrijdende auto's tot DNA-manipulatie. Het benadrukt dat technologie twijfelt en dat we als samenleving de grenzen van wetenschappelijke vooruitgang moeten bewaken.
De weg vooruit
Data-ethiek is geen obstakel voor innovatie, maar juist een voorwaarde voor duurzaam succes. Organisaties die nu investeren in ethische kaders, bouwen aan vertrouwen en legitimiteit voor de lange termijn. De vraag is niet of we data-ethiek nodig hebben, maar hoe we deze het beste kunnen vormgeven. Met de juiste balans tussen innovatiedrang en moreel kompas kunnen we technologie laten werken voor een rechtvaardige samenleving, niet ertegen.
De bestsellers
-
€ 51,95
-
€ 49,50
-
€ 34,99
-
€ 45,73
-
€ 47,42
