Verbind en heers - 'Essentie van samenwerken op inkoopgebied'

Hoewel Verbind en heers een beschrijving geeft van de samenwerking tussen tien samenwerkende ziekenhuizen onder de naam Inkoop Alliantie Ziekenhuizen (IAZ) is de naar voren gebrachte theorie over inkoopsamenwerking ook zeer goed toepasbaar in andere marktsectoren. Dat vraagt van de lezer wel wat intelligent leesgedrag. Daarmee wordt bedoeld dat je de schets van de zorgmarkt en de interviews met ervaringsdeskundigen die werkzaam zijn binnen de zorgsector al lezende dient te vertalen naar je eigen marktsector. Met name voor het eerste hoofdstuk zal dat van toepassing zijn en misschien een uitdaging vormen.    

Superactueel  
Vanuit het perspectief van de zorgsector is Verbind en heers superactueel. Dat zie je met name terug in het begin van het boekje bij de voorbeelden over gezamenlijk inkopen tijdens de Corona-periode. De noodzaak tot samenwerken bij de inkoop van bijvoorbeeld beschermingsmiddelen en andere zaken voor de bestrijding van de pandemie was ontzettend belangrijk. Toch waren en zijn er ook in deze periode berichten over inkooptrajecten en aanbestedingen waar wel wat op aan te merken valt. Business as usual zou je bijna zeggen, maar waar gehakt wordt vallen spaanders. De afgelopen periode leverde zeker ook successen op, mede als resultaat van een goede inkoopsamenwerking. Alleen bleven die successen vaak on- of onderbelicht.      
 
Overzichtelijk opgebouwd
Het boekje kent slechts drie hoofdstukken en een aantal bijlagen waaronder een zeer bondige en accurate samenvatting. In het eerste hoofdstuk komt de praktijk van de tien samenwerkende ziekenhuizen aan de orde, waarbij aan het eind het inkoopsamenwerkingsmodel wordt toegelicht. Het tweede hoofdstuk behandelt de ingrediënten voor een succesvolle inkoopsamenwerking, opgesplitst in drie hoofdredenen voor samenwerking, drie factoren voor succes en de uitdagingen die om de hoek komen kijken bij een inkoopsamenwerking. In het derde hoofdstuk heeft Marco Plasier heel concreet zeven universele en praktische handvatten uitgewerkt die je in je dagelijkse praktijk kunt toepassen.  

Moeilijke onderwerpen worden niet uit de weg gegaan  
Dat een inkoopsamenwerking an sich al een uitdaging vormt komt haarfijn aan de orde in het boekje. De zorgsector zelf zorgt echter voor aanvullende uitdagingen en soms zelfs complicaties. In Verbind en heers worden die moeilijke onderwerpen niet uit de weg gegaan. Dat kan ook moeilijk omdat die onderwerpen met het systeem te maken hebben waarbinnen zorginstellingen functioneren. De specialisten bijvoorbeeld zijn verantwoordelijk voor de specificaties van de medische hulpmiddelen en systemen die nodig zijn om de noodzakelijke zorg te kunnen verlenen, maar het zijn de zorginstellingen die daarvoor moeten betalen. Verder weten medische leveranciers haarfijn welke stakeholders ze binnen een zorginstelling dienen te beïnvloeden om de voor hen meest gunstige onderhandelingssituaties en -condities te creëren. En laten dat nu net niet de inkopers zijn.

Zeven handvatten op basis KISS-principe
De zeven handvatten zoals ze staan beschreven in hoofdstuk drie volgen het KISS-principe. Daarbij staan de letters KISS voor Keep It Simple, Stupid. Een principe dat er vanuit gaat dat in dit geval activiteiten het meeste resultaat opleveren wanneer ze simpel worden gehouden in plaats van complex. Eenvoud dient een hoofddoel te zijn bij het beschrijven van die activiteiten en daar is Marco Plasier zeker in geslaagd. Leg afspraken vast, gun elkaar het succes, houd vol, accepteer imperfectie, evalueer periodiek nut en noodzaak, realiseer je dat het om mensen gaat en vergeet de context niet. Grotere open deuren kun je niet bedenken maar ze zijn wel ontzettend duidelijk en goed uit leggen. Het begin van het proces om er daadwerkelijk mee aan de slag te gaan.  

Titel had wat pakkender gekund
Zo op het eerste gezicht lijkt de titel ‘verbind en heers' een variatie op ‘verdeel en heers'. Een uitspraak die wordt toegeschreven aan Philippus II van Macedonië (382-336 v.Chr.), bekend als de vader van Alexander de Grote. Hij gebruikte ‘verdeel en heers' als politieke strategie om de macht te behouden. In dat opzicht is de titel in ieder geval goed gekozen, want met het spelen van machtsspelletjes komt een succesvolle inkoopsamenwerking niet van de grond. Integendeel, het inleveren van de eigen (inkoop)macht ten faveure van de gezamenlijke (inkoop)macht vormt een van de sleutelfactoren voor succes. Het enige dat je misschien wel op de titel kunt aanmerken is dat hij wat pakkender had gekund, waardoor het boekje meer zou opvallen. Maar dat is dan ook echt het enige dat op het boekje aan te merken valt.          

Eindoordeel
Het boekje ‘Verbind en heers' is zeer toegankelijk geschreven. Met een compacte omvang, niet meer dan 88 pagina's, mag je dit toch wel een boekje noemen. Toch is de duiding ‘boekje' zeker niet denigrerend bedoeld. Helemaal niet, want Marco Plasier beperkt zich tot de essentie van het samenwerken op inkoopgebied. Een essentie die door die beperkte omvang zeker of misschien zelfs wel beter tot zijn recht komt. Het lezen kost je dus de tijd niet, maar de implementatie en uitvoering natuurlijk wel. Dat hoeft je er niet van te weerhouden Verbind en heers aan te schaffen en als leidraad te gebruiken bij een inkoopsamenwerking waar je bij betrokken bent of wilt worden.