Ik breng al 15 door in het leiderschapsvakgebied en bijna 59 jaar in mijn leven. Zeker tot mijn 40ste was leiderschap voor mij een innerlijke strijd. Het werd verwacht. Ik werd er op beoordeeld. Ik was er naar op zoek in mezelf en vond het niet. Dat had alles te maken met mijn beeld over leiderschap: leiders zijn mensen die zware verantwoordelijkheid dragen, moeilijke beslissingen nemen en mensen dingen doen doen die ze niet graag doen. En ik zag mezelf zo niet.
De leiderschapscrisis
Rond mijn 40ste kwam de logge organisatie waarin ik werkte in woelig water. Alles kwam in beweging door technologie, de- en herregulering, reorganisaties, fusies, overnames. En leiderschap werd een probleem. De top klaagde over gebrek aan leiderschap van haar managers die de veranderingen en de strategische uitdagingen niet meer bolwerkten. En de medewerkers voelden zich meer en meer vervreemd en in de steek gelaten door hun leidinggevenden. ‘Leiderschap’ werd een bedrijfsrisico en het vraagstuk werd op mijn bord als HR manager gelegd. En ik ging op onderzoek.
Leiderschap is het werk van velen
Dat onderzoek deed me ten eerste ontdekken dat leiderschap en machtsuitoefening verschillende dingen zijn. Leiders gaan de wederkerigheid aan, laten de relatiekwaliteit niet los. Ten tweede deed mijn onderzoek me inzien hoe de nood aan meer collectief leiderschap toeneemt. In onzekere tijden moet leiderschap het werk van velen zijn. De derde les van mijn onderzoek was dat velen leren en praten over leiderschap, maar het niet echt ontwikkelen, en dat je leiderschap ontwikkelt door te groeien als mens in het alledaagse.
Werken aan leiderschap
Mijn vorige boeken over leiderschap zijn referenties in het vakgebied. Ze worden veel gebruikt in vele contexten. Tezelfdertijd blijven ze voer voor professionals, voor coaches, trainers, docenten, HR-specialisten die ze omzetten in de praktijk. En in die praktijk blijft het moeilijk om mensen tot leiderschap te brengen. Erger nog. De leiderschapscrisis zet zich alleen maar door. Leidinggevenden voelen zich steeds meer belaagd. En in het dagdagelijkse willen heel weinig mensen met leiderschap bezig zijn. ‘Leiderschap, da’s niets voor mij’.
De leider. Dat zijn wij.
Daarom dit nieuwe boek. Met weinig pretentie. Ik maak het zo klein, alledaags, toegankelijk mogelijk. En ik maak het ook persoonlijk. Vijf hoofdstukken: jezelf leiden, mensen leiden, groepen leiden, veranderingen leiden, het leven leiden. Telkens 19 gedachten, die ik kort toelicht zoals ‘doe het werk op de plek waar je bent’, ‘momenten maken die er toe doen’, ‘de hamvraag is of je het wilt kunnen’. That’s it. Een geschenkboekje. Lichtvoetig. Ook een eerbetoon aan de wijze leermeesters die ik op mijn pad tegen gekomen ben.
Mijn wens? Dat mijn twee zonen van 24 voor de eerste keer wel een boek van mij gelezen krijgen, en het met plezier delen met hun vrienden. Dat De leider. Dat zijn wij zijn weg vindt naar organisaties die het menselijke in leiderschap hoog in het vaandel hebben. Dat het boek bijdraagt om het gesprek over leiderschap in teams en organisaties aan de gang te houden. Dat het een hart onder de riem is voor iedereen die elke dag het pad van leiderschap bewandelt en leider wil blijven worden. Ieder van ons heeft het eigen leven te leiden en in het leiden van ons leven geven we vorm aan ons eigen leiderschap. Iedereen leider dus. De leider. Dat zijn wij.
Over Koen Marichal
Koen Marichal is psycholoog, doceert en ontwikkelt leiderschap in tal van contexten, is oprichter van Casa19 en verbonden aan Antwerp Management School, SIOO, Tias en CNO.
