Mijn boek Omgaan met ongemak in coaching en training richt zich op werksituaties en gaat over het omgaan met ongemak in individuele coaching, teamcoaching, en adviestrajecten. Wat doe ik als mijn interventies als coach of trainer niet het gewenste effect hebben? Hoe verhoud ik mij tot onverwachte reacties van deelnemers aan een teamcoaching? Wat doe ik als mijn zorgvuldig voorbereide draaiboek aan een training al bij de start onbruikbaar is, omdat mensen te laat komen? Kortom, hoe ga ik om met ongemak?
Mijn boek behandelt geen methoden of modellen, maar gaat over de innerlijke houding van de begeleider. Ik beschrijf de middenpositie als de innerlijke houding om met ongemak om te gaan.
Aanleiding
Ik begon dit boek te schrijven tijdens de covid-pandemie in 2020. Wereldwijd werden we allemaal verrast door deze plaag, die een enorme impact had (en voor sommigen nog steeds heeft) op onze gezondheid, maar ook op sociaal, economisch, financieel en politiek gebied. Ik heb me in die tijd afgevraagd hoe we eigenlijk reageren als de dingen niet lopen zoals we hopen of gepland hadden.
Mijn fascinatie voor dit thema werd versterkt door allerlei reacties op de pandemie en de maatregelen van de overheid. De felle reacties op de lockdowns, de protesten en demonstraties, culminerend in bizarre complottheorieën, gaven mij veel te denken. Wat gebeurt er met ons als de verwachtingen die we hebben van ons leven doorkruist worden door onaangename gebeurtenissen? Overigens is het woord ongemak bij grote ingrijpende levenssituaties niet goed gekozen. De gevolgen van diverse crises, zoals de covid-pandemie, maar bijvoorbeeld ook het verlies van een dierbare, zorgen voor meer dan ongemak.
De middenpositie
De middenpositie is een bewuste, open houding waarbij je in contact bent met je eigen gevoelens en met wat de situatie vraagt. Vaak hebben we moeite de werkelijkheid te accepteren zoals die is. Soms zijn we krampachtig aangehaakt (attached), soms krampachtig afgehaakt (detached). Krampachtig aangehaakt zijn (attached) wil zeggen dat je je vastbijt in wat je vindt dat er moet gebeuren. Het moet gaan zoals jij van plan was en je wordt helemaal opgeslokt door de teleurstelling en frustratie dat het zo niet loopt. Wellicht ga je nog harder duwen om het voor elkaar te krijgen op jouw manier. Krampachtig afgehaakt zijn (detached) betekent dat je afstand neemt van de situatie, van wat je waarneemt. Je neemt de houding aan van ‘laat maar waaien, zo gaat het nu altijd’. Detached wordt gekenmerkt door teleurstelling en moedeloosheid. Het is opgeven.
De middenpositie is niet een slap compromis tussen deze uitersten, ook geen serene positie waarin er geen emoties mogen zijn. Het is wel een afgewogen, bewuste en heldere positie van contact, waarin je het ongemak waarneemt. En van daaruit een keuze maakt hoe je wilt reageren.
Zes inspirerende stromingen
Aan bod komen het boeddhisme, het taoïsme, de psychoanalyse, Voice Dialogue, Theory U en mentaliseren. Deze levensbeschouwingen en psychologische stromingen zeggen allemaal iets over waar ongemak mee te maken heeft. De visies hebben gemeenschappelijk dat ze de spanning beschrijven tussen twee polariteiten. Ook geeft elke stroming een indruk van de middenpositie, hoewel ze niet allemaal dat woord gebruiken.
Als Omgaan met ongemak in coaching en training de lezer inspiratie biedt voor anders interveniëren, hem of haar helpt om milder naar zichzelf te kijken en het ongemak als onderdeel te zien van elk menselijk proces, dan ben ik dik tevreden.
Over René Meijer
Drs. René Meijer (1956, psycholoog) werkt als manager, opleider, seniortrainer en coach met professionals uit profit-, nonprofit- en overheidsorganisaties. Hij is mede-eigenaar, samen met Judith Budde, van Opleidingscentrum het Balkon en de Voice Dialogue Academie in Zutphen.
