Martin van Staveren - Gun jezelf een verrijkende omgeving

Thuis werken was het devies, vaak met lange werkdagen voor het beeldscherm. De uitjes bestonden uit een blokje om of een rondje hardlopen. Grote kans dat we hierdoor ons brein, weliswaar noodgedwongen, fors hebben verwaarloosd.

Het coronavirus hebben we in ons land inmiddels aardig onder controle. Dat geldt niet voor de effecten van de draconische maatregelen die daarvoor genomen zijn. Velen van ons gaan hun baan verliezen. Economen verwachten een crisis, met een diepte die de naoorlogse generaties nog nooit hebben meegemaakt. Daarbij blijft het spannend hoe het virus zich in het najaar gaat gedragen, in het gangbare griepseizoen. Kortom, volop onzekerheden met bijbehorende angsten, die velen van ons behoorlijk raken.

Om met deze realiteit om te gaan is fitheid van een heel specifiek orgaan van uitzonderlijk belang. Een orgaan dat slechts anderhalve kilo weegt en toch twintig procent van onze dagelijkse portie energie opslurpt. Een orgaan dat uit zo’n 100 miljard cellen bestaat. Ik heb het natuurlijk over ons brein. Volgens de Amerikaanse neurowetenschapper Paul MacLean ontwikkelden zich in miljoenen jaren eerst het reptielenbrein, toen het zoogdierenbrein en tot slot het mensenbrein. Eenvoudig gezegd zorgen deze drie breinen in ons ene hoofd voor reflexen, emotionele reacties en het heldere denken. Als het spannend wordt, bijvoorbeeld als we onzekerheden en risico’s ervaren, dan overheersen reflexen en reacties al snel het heldere denken. 

Je voelt het al aankomen. In onzekere tijden hebben we het mensenbrein - de neocortex – dus extra hard nodig. Om zo de juiste beslissingen te nemen en ons niet door allerlei emoties te laten meevoeren. Dit betekent dat we extra goed voor dit deel van ons brein moeten zorgen. Iets wat er juist de afgelopen maanden nogal bij in is geschoten. Een goede vorm van zorg voor een fit brein is wat neuropsychologen een enriched environment noemen, een verrijkende omgeving. Dit is een stimulerende omgeving waarin je van alles kunt ontdekken, waarin je veel kunt bewegen en waarin je sociale omgang hebt met veel verschillende mensen. Niet bepaald de omgeving waarin de meesten van ons de afgelopen maanden hebben verkeerd. Vandaar mijn stelling dat we ons brein noodgedwongen fors hebben verwaarloosd.

Dus wat te doen na de zomerperiode? Stel jezelf de komende tijd bewust bloot aan verrijkende omgevingen. Letterlijk door vaker naar buiten te gaan, het bos in, de duinen in, het stadscentrum in of het museum in. Laat je brein aangenaam geprikkeld worden door allerlei nieuwe indrukken en mensen. Verrijk je brein ook figuurlijk. Bijvoorbeeld door je mee te laten slepen door een fascinerende film of een inspirerend boek. Onze huidige tijd is hoogst onzeker en blijft dat nog wel even. Daarom heb jij een fit brein nodig en je brein heeft jou daarvoor nodig. Maak dus tijd. Gun jezelf die verrijkende omgeving. 

Martin van Staveren adviseert, doceert en schrijft over realistisch(er) omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen. Hij schreef verschillende boeken, en Iedereen risicoleider: Waarde realiseren én behouden in een onzekere wereld is zijn nieuwste boek.