WOORD VOORAF V
LIJST VAN GEBRUIKTE AFKORTINGEN XXXI
1 INLEIDING. DE OVEREENKOMST VAN VERZEKERING 1
N. Vloemans
1.1 Inleiding 1
1.2 Geschiedenis en totstandkoming 1
1.3 Plaats van de Nederlandse wettelijke regeling in het BW 3
1.4 Indeling 4
1.5 Dwingend recht 5
1.6 De elementen van de verzekeringsovereenkomst 7
1.6.1 Inleiding 7
1.6.2 Een overeenkomst 8
1.6.3 Premie 8
1.6.4 Uitkering 9
1.6.5 Onzekerheid 9
1.6.6 Schadeverzekering: vergoeding van vermogensschade 17
1.6.7 Sommenverzekering 18
1.7 De personen betrokken bij de verzekeringsovereenkomst 19
1.7.1 Verzekeraar 19
1.7.2 Verzekeringnemer 20
1.7.3 Tot uitkering gerechtigde/verzekerde/begunstigde 22
1.7.4 Tussenpersoon 22
1.8 Slotopmerkingen 23
2 VERZEKERINGSRECHT EN ALGEMENE VOORWAARDEN 25
M.L. Hendrikse, J.G.J. Rinkes, M.H. Pluymen en A.C. de Bie
2.1 Inleiding 25
2.2 Uitleg van verzekeringsvoorwaarden 26
2.2.1 Algemeen 26
2.2.2 Fase 1: Is de betrokken verzekeringsvoorwaarde duidelijk, onduidelijk of onbegrijpelijk? 27
2.2.2.1 Algemeen 27
2.2.2.2 De Haviltex-norm 28
2.2.2.3 De cao-norm 44
2.2.2.4 De verhouding tussen de Haviltex-norm en de cao-norm 46
2.2.2.5 Mogelijke resultaten van het eerste fase-onderzoek 47
2.2.3 Vier mogelijke scenario’s in het kader van Fase 2 48
2.2.3.1 Fase 2 mogelijkheid a: er is sprake van een onduidelijk beding en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een consument-verzekerde 482.2.3.2 Fase 2 mogelijkheid b: er is sprake van een onduidelijk beding en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een niet consument-verzekerde 52
2.2.3.3 Fase 2 mogelijkheid c: er is sprake van een onbegrijpelijke clausule en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een consument-verzekerde 61
2.2.3.4 Fase 2 mogelijkheid d: er is sprake van een onbegrijpelijke clausule en tegenover elkaar staan een verzekeraar en een verzekerde die geen consument is 62
2.2.4 Het contra proferentem beginsel in geval van een makelaarspolis? 63
2.3 Het begrip ‘kernbeding’ in het verzekeringsrecht 68
2.4 Toetsing van primaire dekkingsbepalingen aan art. 6:248 lid 2 BW 72
2.4.1 Art. 6:248 lid 2 BW in het verzekeringsrecht 72
2.4.2 Het Zweeftoestel-arrest: de mogelijkheid van aantasting van een primaire dekkingsbepaling (v)erkend 75
2.4.2.1 Het Zweeftoestel-arrest en art. 6:248 lid 2 bw 75
2.4.2.2 De toetsingsmaatstaf bij vervalbedingen en primaire dekkingsbepalingen 76
2.4.3 Art. 6:248 lid 2 BW en primaire dekkingsomschrijvingen: het Zweeftoestel-arrest nader geduid 78
2.4.3.1 Algemeen 78
2.4.3.2 HR 21 januari 2011, het Herbouwwaarde-arrest 80
2.4.4 De beoordeling van primaire dekkingsbepalingen op basis van art. 6:248 lid 2 BW; een rechtspraakanalyse 82
2.4.4.1 Algemeen 82
2.4.4.2 Categorie 1: situaties waarin onvoldoende is gewaarschuwd voor een verstrekkende primaire dekkingsbepaling 82
2.4.4.3 Categorie 2: situaties waarin formeel niet maar materieel wel aan de primaire dekkingsbepaling (beveiligingsbepaling) is voldaan 86
2.4.4.4 Categorie 3: situaties waarbij art. 6:248 lid 2 BW (ten onrechte) wordt gebruikt om vervelende individuele gevolgen voor de verzekerde op te vangen 94
2.4.5 Het Bosentan-arrest uit 2014 en het Ziektebeeld-arrest uit 2020: duidelijkheid over de vraag onder welke omstandigheden een beroep op art. 6:248 lid 2 BW slaagt. 96
2.4.6 Concluderende opmerkingen 101
2.5 Informatieplicht betreffende algemene voorwaarden 102
2.5.1 Inleidende opmerkingen 102
2.5.1.1 Gebondenheid 102
2.5.1.2 Begrip ‘Algemene Voorwaarden’ In Het Verzekeringsrecht 103
2.5.2 Informatieplicht 104
2.5.2.1 Elektronisch Ter Beschikking Stellen 105
2.5.2.2 Soepele Regime 106
2.5.3 Financiële dienstverleners 106
2.5.4 Verstrekken van contractvoorwaarden via duurzame drager 107
2.5.5 Duurzame drager in het toezichtrecht 110
2.5.5.1 De Richtlijn verzekeringsdistributie 110
2.5.5.2 Verstrekking IPID 110
2.5.5.3 Civielrecht als uitgangspunt 112
2.5.6 Balans 112
2.6 (Ambtshalve) toetsing van verzekeringsvoorwaarden 113
3 DE SPELERS EN HET TOEZICHT 117
C.J. de Jong
3.1 Inleiding 117
3.2 Het toezichtstelsel 118
3.3 De spelers 123
3.3.1 Verzekeringsondernemingen 124
3.3.2 Verzekeringstussenpersonen 126
3.3.3 Nevenverzekeringstussenpersonen 128
3.4 Consumentenbescherming 131
3.4.1 Consument 132
3.5 Financiële diensten 135
3.5.1 Aanbieden 136
3.5.2 Adviseren 138
3.5.3 Bemiddelen 142
3.5.3.1 Overeenkomst van opdracht 145
3.5.4 Optreden als gevolmachtigd agent 148
3.5.4.1 Protocol Volmacht 151
3.5.4.2 Protocol Intermediaire Pools 152
3.6 Privaatrechtelijke zorgplicht van de assurantietussenpersoon 153
3.6.1 Bijzondere zorgplicht 158
3.7 Productontwikkeling 159
3.7.1 POG-vereisten 162
3.7.1.1 Productgoedkeuringsproces 162
3.7.1.2 Doelmarkt 163
3.7.1.3 Producttest 163
3.7.1.4 Monitoring en evaluatie 163
3.7.1.5 Distributiekanalen 164
3.7.1.6 Documentatie 165
3.7.1.7 Duurzaamheid 165
3.8 Uitbesteding 165
3.8.1 Bepalingen voor alle verzekeraars 167
3.8.2 Bepalingen voor richtlijnverzekeraars 167
3.8.3 Bepalingen voor verzekeraars met beperkte risico-omvang 168
3.9 Publiekrechtelijke regels inzake zorgvuldige dienstverlening 169
3.9.1 Precontractuele informatie 170
3.9.1.1 Dienstverleningsdocument 173
3.9.1.2 (Essentiële-)informatiedocument 175
3.9.2 Informatie tijdens de looptijd 176
3.10 Beloningsregels 177
3.10.1 Provisieverbod 178
3.10.2 Bonusverbod 179
3.10.3 Actieve provisietransparantie 180
3.11 Assurantieportefeuille 180
3.11.1 De portefeuille van een gevolmachtigd agent 182
3.11.2 Het premie-incasso 183
3.12 Vergunningplicht 184
3.12.1 Reikwijdte, uitzonderingen, vrijstellingen en ontheffingen 186
3.12.2 Vergunningvereisten 188
3.12.2.1 Geschiktheid 188
3.12.2.2 Betrouwbaarheid 189
3.12.2.3 Integere Bedrijfsuitoefening 190
3.12.2.4 Corporate governance 191
3.12.2.5 Solvabiliteit 191
3.12.2.6 Klachtbehandeling 192
3.12.2.7 Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 193
3.12.3 Vergunning 194
4 KLACHTENBEHANDELING EN GESCHILLENBESLECHTING IN HET VERZEKERINGSRECHT 197
D.P.C.M. Hellegers
4.1 Inleiding 197
4.2 Interne klachtenafwikkeling en het verzekeringsrecht 199
4.3 Geschillenbeslechting in het verzekeringsrecht 201
4.3.1 Instanties tot beslechting van geschillen met betrekking tot betaaldiensten, financiële diensten of financiële producten van financiële ondernemingen als bedoeld in art. 4:17 Wft 201
4.3.1.1 Kwaliteitseisen op grond van de Implementatiewet 202
4.3.1.2 Kwaliteitseisen op grond van § 7.2. van het BGfo 209
4.3.2 Geschillenbeslechting bij Kifid en SKGZ nader beschouwd 217
4.3.3 Andere vormen van conflictoplossing 219
4.3.4 De Tuchtraad Financiële Dienstverlening (Assurantiën), 223
4.4 Consumentenbescherming bij erkende geschilleninstanties als bedoeld in art. 4:17 Wft 224
5 HET INDEMNITEITSBEGINSEL 231
Ph.H.J.G. van Huizen
5.1 Inleiding 231
5.2 Het onderscheid tussen vermogens- en gebruiksbelang heeft geen toegevoegde waarde 231
5.3 De jurisprudentie van de Hoge Raad nog eens op een rijtje gezet 232
5.4 De eenzijdige erkenning door de verzekeraar van de verzekerde waarde 237
5.5 Partijtaxatie 239
5.6 De deskundigen(voor)taxatie 239
5.7 Schadevaststelling door partijen of deskundige(n) 241
5.8 Waardebegrippen 242
5.9 Schadebegrippen (art. 7:958 BW) 243
6 DE MEDEDELINGSPLICHT BIJ HET AANGAAN VAN VERZEKERINGEN 245
M.L. Hendrikse/J.G.J. Rinkes
6.1 Inleiding 245
6.2 De precontractuele mededelingsplicht van de verzekeraar 249
6.3 Sluiten van een nieuwe verzekeringsovereenkomst of verlenging van een lopende verzekeringsovereenkomst? 252
6.3.1 Inleiding 252
6.3.2 Vier vuistregels 253
6.4 Het uitgangspunt van de ‘redelijk handelend verzekeraar’ en de regeling van art. 7:928-931 BW 259
6.5 De precontractuele mededelingsplicht van de aspirantverzekeringnemer en feiten betreffende derden wier belangen zijn mee-gedekt op de verzekering 264
6.6 De precontractuele mededelingsplicht van de aspirantverzekeringnemer en gegevens aangaande een strafrechtelijk verleden van laatstgenoemde of van derden 267
6.7 De precontractuele mededelingsplicht van de aspirantverzekeringnemer in geval van een aanvraag tot voorlopige dekking 271
6.8 Materiële vereisten voor een geslaagd beroep op een schending van de precontractuele mededelingsplicht van de aspirant-verzekeringnemer 273
6.8.1 Algemeen 273
6.8.2 Het relevantievereiste 273
6.8.3 Het kenbaarheidsvereiste 275
6.8.4 Het kennisvereiste 276
6.8.5 Het verschoonbaarheidsvereiste 277
6.9 De waarschuwingsverplichting van de verzekeraar ex art. 7:929 lid 1 BW nader bezien 282
6.9.1 Algemeen 282
6.9.2 Reikwijdte van art. 7:929 lid 1 BW 284
6.9.3 Rechtskarakter van de twee maanden-termijn 286
6.9.4 Aanvangsmoment van de twee maanden-termijn 287
6.9.5 Stelplicht en bewijslast 291
6.9.6 Inhoud van de waarschuwingsplicht van de verzekeraar (1): expliciteit aangaande de door de verzekeraar ontdekte feiten 293
6.9.7 Inhoud van de waarschuwingsplicht van de verzekeraar (2): volledigheid van de door de verzekeraar te noemen mogelijke gevolgen 294
6.9.8 De geadresseerde van de waarschuwing ex art. 7:929 lid 1 BW 295
6.10 Mogelijke sancties in geval van schending van de precontractuele mededelingsplicht door de aspirantverzekeringnemer 297
6.10.1 Algemeen 297
6.10.2 De gevolgen voor de uitkeringsplicht: art. 7:930 BW 298
6.10.3 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst en daarmee samenhangende rechtsgevolgen: art. 7:929 lid 2 en 7:939, art. 7:940 lid 3 en art. 7:983 lid 1 en 2 BW 311
6.11 Overgangswetgeving 314
6.12 Een alternatieve benadering: van een spontane precontractuele mededelingsplicht van de aspirantverzekeringnemer naar een precontractuele vraagmogelijkheid van de verzekeraar 314
7 POLIS EN MEDEDELINGEN VAN EN AAN DE VERZEKERAAR 317
M.L. Hendrikse, H.P.A.J. Martius en J.G.J. Rinkes
7.1 Inleiding 317
7.2 De polis: art. 7:932 BW 317
7.2.1 De vorm van de polis 317
7.2.2 De inhoud van de polis 320
7.2.3 De polis als bewijsmiddel 321
7.2.4 Algemene verzekeringsvoorwaarden en de polis 324
7.2.5 De polis en de gewijzigde verzekeringsovereenkomst 326
7.2.6 Afgifteplicht nieuwe polis door verzekeraar na verlies 326
7.2.7 Elektronische polis 329
7.2.7.1 Algemeen 329
7.2.7.2 De vereisten voor een elektronische akte ex art. 156a Rv nader bezien 331
7.2.7.3 De aanvullende vereisten voor een elektronische polis ex art. 7:932 BW nader bezien 333
7.2.7.4 Art. 159 Rv en de (elektronische) polis 335
7.3 Mededelingen van en aan de verzekeraar: art. 7:933 BW 336
7.3.1 Algemeen 336
7.3.2 Adres en geadresseerde van de mededelingen van de verzekeraar 336
7.3.3 Elektronische mededelingen van en aan een verzekeraar 341
7.3.3.1 Algemeen 341
7.3.3.2 Het Besluit regels verzending mededelingen langs elektronische weg (verzekeringsovereenkomst) van 8 februari 2008 nader bezien 342
7.3.3.3 Besluit elektronische mededelingen in het kader van een verzekeringsovereenkomst van 25 januari 2011 nader bezien 344
8 PREMIEBETALING 353
P.M. Leerink
8.1 Inleiding 353
8.2 Premiebetaling 354
8.3 Verzuim van premiebetaling 355
8.4 Waarschuwingsplicht 356
8.5 Schorsingsclausules 357
8.6 Clausules op grond waarvan de dekking of verzekering pas ingaat na betaling van de premie 360
8.7 Eerste premie en vervolgpremie 360
8.8 Eisen aan de aanmaning 362
8.8.1 Vier eisen aan de aanmaning 362
8.8.2 Juiste vermelding van de termijn van 14 dagen in de aanmaning 363
8.8.3 Betekenis van het arrest over de veertiendagenbrief van art. 6:96 lid 6 BW 364
8.8.4 Bewijs van de (datum van) ontvangst 365
8.8.5 Verzending van de aanmaning per e-mail 368
8.8.6 Adres van de verzekeringnemer 371
8.9 De uitzondering van art. 6:83 aanhef en onder c BW 372
8.10 Schorsing van de dekking met terugwerkende kracht? 373
8.11 Waarschuwingsplicht jegens derden? 373
8.12 Te late premiebetaling bij levensverzekeringen 374
8.13 Beëindiging van de verzekering wegens te late premiebetaling 377
8.14 Blijft de verzekeraar gedurende de schorsing onbeperkt gerechtigd tot de premie? 379
8.15 Verrekening door de verzekeraar 381
8.16 Delcrederebeding 383
8.17 Het premie-incasso door de tussenpersoon 385
9 PREMIERESTITUTIE 389
P.M. Leerink
9.1 Inleiding 389
9.2 Art. 7:938 lid 1 BW: premierestitutie indien geen risico wordt gelopen 389
9.3 Art. 7:938 lid 2 BW: opzegging nadat een vol verzekeringsjaar geen risico is gelopen 392
9.4 Art 7:938 lid 3 BW: partiële restitutie en opzegging 392
9.5 Art. 7:939 BW: premierestitutie bij tussentijdse opzegging 393
9.6 Een bijzonder geval van premierestitutie 394
9.7 Wetsvoorstel Premierestitutie schending mededelingsplicht te goeder trouw 395
10 OPZEGGING EN WIJZIGING VAN VERZEKERINGSOVEREENKOMSTEN 401
I.M.L. Venker
10.1 Inleiding 401
10.2 Opzegging tegen het einde van de verzekeringsovereenkomst (lid 1) 403
10.3 De ‘maximum’ looptijd van de verzekeringsovereenkomst van vijf jaar (lid 2) 404
10.4 Art. 7:940 lid 3 BW 406
10.4.1 De gelijke mogelijkheid voor tussentijdse opzegging voor partijen (lid 3) 406
10.4.2 Opzegtermijn van zeven dagen 407
10.4.3 Bescherming van de verzekeringnemer/tot uitkering gerechtigde tegen willekeurige opzegging door de verzekeraar (lid 3) 408
10.4.4 Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen particuliere schade- en inkomensverzekeringen en de Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen zakelijke schade- en inkomensverzekeringen 413
10.4.5 Opzeggingsclausules en art. 79 Ow 414
10.4.6 Schriftelijke opzegging 415
10.5 Wijziging van de verzekeringsovereenkomst door de verzekeraar en de opzeggingsmogelijkheid voor de verzekeringnemer bij wijziging van de verzekeringsovereenkomst door de verzekeraar 415
10.5.1 Wijziging van voorwaarden per contractvervaldatum 415
10.5.2 Tussentijdse wijziging, de wijziging ‘en bloc’ (lid 4) 418
10.5.3 Kennisgeving van gewijzigde voorwaarden aan de verzekeringnemer 424
10.5.4 Wijziging op grond van onvoorziene omstandigheden 425
10.6 Uitzondering voor persoonsverzekering (lid 5) 426
10.7 Art. 7:940 BW: overzicht dwingend en semi-dwingend recht 426
10.8 Overgangsrecht 427
11 MEDEWERKINGSPLICHT NA DE VERWEZENLIJKING VAN HET RISICO 429
M.L. Hendrikse
11.1 Inleiding 429
11.2 Rust de medewerkingsplicht na de verwezenlijking van het risico alleen op de verzekerde? 431
11.3 Ratio en rechtskarakter van de medewerkingsplicht 431
11.4 Tijdstip van de melding 432
11.5 Sancties bij schending van de medewerkingsplicht 436
11.5.1 Inleiding 436
11.5.2 Art. 7:941 lid 4 BW: de mogelijkheid voor verzekeraars om medewerkingsvervalclausules te hanteren in hun verzekeringsvoorwaarden 437
11.5.2.1 Algemeen 437
11.5.2.2 Redelijk-belangvereiste 438
11.5.2.3 Proportionaliteitsbeginsel en art. 7:941 lid 4 BW 440
11.5.2.4 Stelplicht en bewijslast ex art. 7:941 lid 4 BW 444
11.5.3 Art. 7:941 lid 5 BW: in beginsel verval van het recht op uitkering in geval van fraude 449
11.5.4 De sancties ontbinding en opzegging in geval van schending van de medewerkingsplicht ex art. 7:941 lid 1 en 2 BW 460
12 VERJARING EN CONTRACTUEEL VERVAL VAN DE VORDERING TOT UITKERING 461
M.L. Hendrikse
12.1 Inleiding 461
12.2 Het aanvangsmoment van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW en de duur van deze verjaringstermijn 464 12.3 De wijze van stuiting van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW bij niet-aansprakelijkheidsverzekeringen, het aanvangsmoment en de duur van de vervolgverjaringstermijn (en) en de wijze waarop deze laatste termijn(en) kan (kunnen) worden gestuit 470
12.4 De wijze van stuiting van de verjaringstermijn ex art. 7:942 lid 1 BW bij aansprakelijkheidsverzekeringen, het aanvangsmoment en de duur van de vervolgverjaringstermijn (en) en de wijze waarop deze laatste termijn(en) kan (kunnen) worden gestuit 478
12.5 De mogelijkheid van contractuele vervaltermijnen bij niet-levensverzekeringen 482
12.6 Verjaring en contractuele vervaltermijnen bij levensverzekeringen 485
12.7 Overgangsrecht 489
12.7.1 Algemeen 489
12.7.2 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 1 BW 489
12.7.3 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 2 BW 490
12.7.4 Overgangsrecht aangaande art. 7:942 lid 3 BW 496
13 HET (VERZEKERBAAR) BELANG 499
Ph.H.J.G. van Huizen
13.1 Inleiding 499
13.2 Het verzekerbaar belang, het voorwerp van verzekering en het gevaarsobject/de verzekerde zaak 499
13.3 Het verzekerbaar belang behoeft nog niet ten tijde van de schade aanwezig te zijn 500
13.4 Het verzekerbaar belang en de rechtsgeldigheid van de verzekeringsovereenkomst 501
13.5 Verzekering ten behoeve van een derde 502
13.6 Verzekering aan toonder of order en verzekering van goederen die door middel van documenten plegen te worden verhandeld (art. 7:949 BW) 505
13.7 De verzekering volgt het belang 506
13.8 Positie van de erfgenamen bij overlijden van de verzekeringnemer/erflater 507
14 EIGEN GEBREK EN CAUSALITEIT IN HET VERZEKERINGSRECHT 509
H.M.B. Brouwer
14.1 Inleiding 509
14.2 Eigen bederf 510
14.3 De plaats van de regeling 511
14.4 Causaal verband 512
14.4.1 Inleiding 512
14.4.2 ‘De’ oorzaak van de schade 514
14.4.3 De Hoge Raad en causaliteit 517
14.4.4 De dominant cause-leer 520
14.4.5 De dominant cause-leer en de mogelijkheid van proportionele toerekening 525
14.4.6 De oorsprong van proportionele toerekening 525
14.5 Regelend recht 527
14.6 Onzekerheid 528
14.7 Directe werking 532
15 EIGEN SCHULD 533
J.B. Huizink/M.L. Hendrikse
15.1 Inleiding 533
15.2 Eigen schuld en titel 7.17 BW 534
15.3 Regelend recht 535
15.4 Is schade door opzet van de verzekerde verzekerbaar? 536
15.5 Roekeloosheid 537
15.6 Van verwijtbaarheid naar toerekening naar objectieve maatstaven 538
15.7 Andere toerekeningsvragen 540
15.7.1 Algemeen 540
15.7.2 Verschillende verzekerden 540
15.7.3 De verzekerde is een rechtspersoon 541
15.8 Clausules 542
15.8.1 Algemeen 542
15.8.2 De normale-voorzichtigheidclausule 543
15.8.3 De opzetclausule 545
15.9 Eigen schuld en bereddingsplicht 547
15.10 Sommenverzekering 548
15.10.1 Opzettelijk handelen van de begunstigde 548
15.10.2 De zelfdodinguitsluiting in levensverzekeringsvoorwaarden 551
15.11 Overgangsrecht 553
16 DIRECTE ACTIE EN GEVOLG VAN ERKENNINGEN 555
E.F.D. Engelhard, bewerkt door M. Keijzer-de Korver
16.1 Directe actie bij aansprakelijkheidsverzekering; slachtofferbescherming 555
16.2 Vijf risico’s waaraan benadeelde blootstaat 556
16.2.1 Risico 1: het risico dat verzekerde de aansprakelijkheidsverzekering niet inroept 556
16.2.2 Risico 2: bevrijdingsgronden uit wet of polisvoorwaarden, alsmede schade boven verzekerde som 557
16.2.3 Risico 3: uitkering belandt in vermogen van verzekerde of derden (buiten faillissement) 558
16.2.4 Risico 4: faillissement van de verzekerde, nadelen van art. 3:287 BW 559
16.2.5 Risico 5: informatiegebrek met kans op vertraging of verlies van bescherming 561
16.3 Beperkingen van de directe actie van art. 7:954 BW 562
16.3.1 Geen eigen recht, maar slechts ‘ius agendi’ 562
16.3.2 Algemene consequenties van de beperking tot een 'ius agendi' 564
16.3.3 Consequenties bij faillissement van de verzekerde 565
16.3.4 Beperking tot schade door dood of letsel 566
16.3.5 Het begrip ‘benadeelde’ met schade door dood of letsel 567
16.4 De meldingsplicht van art. 7:941 BW en de uitzondering van art. 7:954 lid 2 BW 568
16.5 Verplichting verzekeraar alvorens bevrijdend te kunnen betalen aan verzekerde (art. 7:954 lid 3 BW) 571
16.6 Beschikkingsdaden en beslag ten laste van verzekerde (art. 7:954 lid 4 BW) 572
16.7 Meerdere benadeelden en ontoereikende verzekerde som; massaschade (art. 7:954 lid 5 BW) 573
16.8 Oproeping en gebondenheid van de verzekerde (art. 7:954 lid 6 BW) 575
16.8.1 Een zijstap: geen directe actie bij het Kifid 580
16.9 Schadeloosstelling door verzekerde of regresnemers (art. 7:954 lid 7 BW) 580
16.10 De absoluut bevoegde rechter 581
16.11 Fraude aan de zijde van de benadeelde 583
16.12 De deelgeschilprocedure van art. 1019w t/m 1019cc Rv 586
16.13 Stuiting van de verjaring door de benadeelde 587
16.14 De directe actie in het internationaal privaatrecht 588
16.15 Erkenning door de verzekerde (art. 7:953 BW) 590
16.16 Overgangsrecht 593
17 RISICOVERZWARING EN RISICOVERMINDERING IN HET VERZEKERINGSRECHT 595
M.L. Hendrikse/J.G.J. Rinkes
17.1 Inleiding 595
17.1.1 Wat is risicoverzwaring? Een voorbeeld uit de praktijk ter introductie 595
17.1.2 Definitie en positionering van risicoverzwaring in het verzekeringsrecht 597
17.1.3 Het onderscheid tussen onderkende risicoverzwaringen en achteraf blijkende risicoverzwaringen 599
17.1.4 Plan van aanpak 601
17.2 Risicoverzwaring en risicovermindering: een siamese tweeling 601
17.3 Is er een algemene risicoverzwaringsregeling te construeren langs andere (wettelijke) wegen? 605
17.3.1 Algemeen 605
17.3.2 De regeling aangaande schending door de verzekeringnemer van de mededelingsplicht bij het aangaan van de verzekeringsovereenkomst (art. 7:928-930 BW/ Art. 251 WvK (oud)) 605
17.3.3 Bestaat er een algemeen beschermingsbeginsel tegen risicoverzwaring? 606
17.3.4 Brengt de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid ex art. 6:248 lid 1 BW mee dat de verzekerde de verzekeraar behoort in te lichten in geval van risicoverzwaring? 607
17.3.5 Rechterlijk ingrijpen wegens onvoorziene omstandigheden (art. 6:258 BW) 608
17.3.6 Samenvattend 610
17.4 Art. 293 WvK (oud) 611
17.4.1 Algemeen 611
17.4.2 Aan welke wettelijke voorwaarden diende voor de toepassing van art. 293 WvK (oud) te zijn voldaan? 611
17.4.2.1 Het vereiste van bestemmingswijziging 611
17.4.2.2 Door de bestemmingswijziging dient een meerder brandgevaar te zijn ontstaan 613
17.4.2.3 Het relevantievereiste 614
17.4.3 HR Modalfa/Schermer: drie extra beperkingen ten aanzien van de toepassing van art. 293 WvK (oud) 614
17.4.4 Bestemmingswijzigingen bewerkstelligd door derden 616
17.5 Risicoverzwaringsclausules in verzekeringsvoorwaarden 617
17.5.1 Algemeen 617
17.5.2 Knelpunten bij het gebruik van scherpe omschrijvingen van de dekking in verzekeringsvoorwaarden 618
17.5.3 Knelpunten bij het gebruik van risicoverzwaringmededelingsclausules in verzekeringsvoorwaarden 621
17.5.4 Knelpunten bij het gebruik van preventieve garantieclausules in verzekeringsvoorwaarden 626
17.5.5 De invloed van de wettelijke regeling aangaande algemene voorwaarden op risicoverzwaringsbedingen 629
17.5.6 Het causaliteitsbeginsel 630
17.5.7 Proportionaliteitsbeginsel 637
18 BEREDDINGSPLICHT EN BEREDDINGSKOSTEN 643
M.L. Hendrikse
18.1 Inleiding 643
18.2 Op wie rust de bereddingsplicht? 644
18.3 Rechtskarakter van de bereddingsplicht 644
18.4 Voor welke verzekeringen geldt de bereddingsplicht? 648
18.5 Is er samenloop mogelijk tussen de wettelijke regeling van de bereddingsplicht/bereddingskosten en de wettelijke eigenschuldregeling? 651
18.6 Sancties bij schending van de bereddingsplicht 657
18.6.1 Verrekeningsmogelijkheid ex art. 7:957 lid 3 BW 657
18.6.2 Bereddingsplichtvervalclausule 658
18.6.2.1 Algemeen 658
18.6.2.2 Redelijk-belangvereiste 659
18.6.2.3 Proportionaliteitsbeginsel en de bereddingsplichtvervalclausule 661
18.6.2.4 Geheel verval van recht in geval van een frauduleuze niet-naleving van de bereddingsplicht? 663
18.6.2.5 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst: ontbinding en tussentijdse opzegging 663
18.7 Is samenloop mogelijk tussen de bereddingsplicht en de medewerkingsverplichtingen ex art. 7:941 BW? 664
18.8 Bereddingskosten 666
18.9 Redelijke kosten tot vaststelling van de schade 676
19 SAMENLOOP VAN VERZEKERINGEN 683
F.H.E van der Moolen
19.1 Inleiding 683
19.2 Oneigenlijke samenloop 684
19.3 Het wettelijke samenloopregime 685
19.4 Het zelfstandig verhaalsrecht van de ‘betalende’ verzekeraar 687
19.5 Verdeelsleutel bij het onderlinge verhaal 692
19.5.1 Algemeen 692
19.5.2 ‘Methode Wansink’ en ‘methode Mijnssen’ 694
19.5.3 Biedt de maatstaf van Section 80 Marine Insurance een oplossing? 695
19.6 Welke kosten vallen onder de verhaalsmogelijkheid van art. 7:961 lid 3 BW? 698
19.7 Verplichtingen van de verzekerde 699
19.8 Coulancehalve uitkering 699
19.9 Geschillencommissie Schadeverzekeraars 700
19.10 Regelend recht 700
19.11 Samenloopclausules 700
19.11.1 Algemeen 700
19.11.2 De ‘voor-u-clausule’ 701
19.11.3 De ‘na-u-dekkingsclausule’ 701
19.12 Coassurantie 704
19.13 Overgangsrecht 704
20 SUBROGATIE 705
P. van Zwieten en J.B. Wezeman
20.1 Inleiding 705
20.2 De ratio van de subrogatiebepaling 706
20.3 Nut en noodzaak van de subrogatiebepaling 709
20.4 Terminologie 714
20.5 De gelaagde structuur van het BW 715
20.6 De subrogatiebepaling in relatie tot onderscheidenverzekeringsovereenkomsten en -vormen 718
20.6.1 Algemeen 718
20.6.2 Schadeverzekering 718
20.6.3 Sommenverzekering 718
20.6.4 Sociale verzekering 722
20.6.5 Herverzekering 723
20.6.6 De verzekering in coassurantie 724
20.6.7 De samenloop van verzekeringsovereenkomsten 726
20.7 De overgang krachtens subrogatie (lid 1, eerste volzin) 727
20.7.1 Algemeen 727
20.7.2 Indien en voor zover de verzekeraar schade vergoedt 727
20.7.3 De verzekerde 728
20.7.4 De verzekeraar 730
20.7.5 Vorderingen tot schadevergoeding 731
20.7.6 Vorderingen die verzekerde heeft (nemo-plusregel) 735
20.7.7 Vorderingen ‘op derden’ 737
20.7.8 Anders dan uit verzekering 738
20.7.9 Al dan niet verplicht 738
20.7.10 Door de verzekerde geleden schade 740
20.7.11 De keuzevrijheid van de verzekeraar 745
20.7.12 De keuzevrijheid van de verzekerde 747
20.7.13 Het recht op verweer van de aansprakelijke derde 748
20.7.14 Verjaring 750
20.7.15 Bewijs 755
20.8 Het tegenwerkingsverbod en de medewerkingsplicht van de benadeelde verzekerde (lid 1, tweede volzin) 756
20.8.1 Algemeen 756
20.8.2 Ratio van de op verzekerde rustende verplichting 756
20.8.3 Rechtskarakter van de op verzekerde rustende verplichting 757
20.8.4 Nadat het risico zich heeft verwezenlijkt 757
20.8.5 Tegenwerkingsverbod 759
20.8.6 Medewerkingsplicht 761
20.8.7 Kosten 762
20.8.8 De gevolgen bij schending verplichtingen 762
20.8.9 Bewijs 763
20.8.10 Keuzevrijheid verzekeraar 765
20.8.11 Keuzevrijheid verzekerde 766
20.8.12 Het verkrijgen van informatie 766
20.8.13 Het verwerken van persoonlijke informatie 771
20.9 De verhaalsrangorde (lid 2) 776
20.9.1 Algemeen 776
20.9.2 Ratio van het voorrangsrecht 777
20.9.3 Het object van het voorrangsrecht: restschade 777
20.9.4 Het subject van het voorrangsrecht: de verzekerde 779
20.9.5 Nadeel bij de verzekerde 780
20.9.6 Een beroep op het voorrangsrecht 781
20.9.7 De redactie van het tweede lid 783
20.9.8 Dwingend recht 783
20.9.9 Bewijs 784
20.10 De verhaalsbeperkingen (lid 3) 784
20.10.1 Algemeen 784
20.10.2 De ratio van de verhaalsbeperkingen 785
20.10.3 Een viertal categorieën beperkingen 786
20.10.3.1 Beperkingen in verband met de verzekeringsovereenkomst 786
20.10.3.2 Beperkingen in de huiselijke sfeer 788
20.10.3.3 Beperkingen in de familierechtelijke sfeer 789
20.10.3.4 Beperkingen in de arbeidsrechtelijke sfeer 790
20.10.4 De invloed van een aansprakelijkheidsverzekering 794
20.10.5 Het toetsmoment 794
20.10.6 Uitzondering op de verhaalsbeperkingen 796
20.10.7 Dwingend recht 799
20.10.8 Bewijs 800
20.11 De Tijdelijke regeling verhaalsrechten 800
20.11.1 Algemeen 800
20.11.2 De ratio van de TRV 801
20.11.3 De reikwijdte van de TRV 801
20.11.4 Enkele uitvoeringsproblemen 803
20.11.5 Dwingend recht 806
20.11.6 Bewijs 806
20.11.7 De toekomst van de TRV 807
20.12 De Bedrijfsregeling Brandregres 2014 (‘BBr 2014’) 810
20.12.1 Algemeen 810
20.12.2 De ratio van de verhaalsafstand 810
20.12.3 Het rechtskarakter van de BBr 811
20.12.4 Regels van uitleg 813
20.12.5 Degene die afstand doet 814
20.12.6 Degene aan wie de afstand is gericht 815
20.12.7 De mate waarin afstand wordt gedaan 816
20.12.8 Verhaalsrangorde bij cumulatie van vorderingen 821
20.12.9 De bindendheid van de verhaalsafstand en de route bij niet-naleving 823
20.12.10 Bewijs 826
20.12.11 De toekomst van de BBr 2014 827
20.13 Overige verbondsregelingen 828
20.13.1 Algemeen 828
20.13.2 Bedrijfsregeling 19, Regres bij motorrijtuigverzekeringen 828
20.13.3 Regeling Verdeling van cascoschaden tussen Casco/ AVP-verzekeringen 830
20.13.4 Convenant Regres Zorgverzekeraars/Aansprakelijkheidsverzekeraars 831
20.13.5 Convenant inzake schaderegeling schadeverzekering inzittenden en motorrijtuigverzekering 834
20.13.6 Overeenkomst Vereenvoudigde Schaderegeling 836
20.13.7 Knock for knock-overeenkomst pleziervaartuigen 839
20.13.8 Convenanten inzake regeling buitengerechtelijke kosten 840
20.14 Internationaal privaatrecht 844
20.14.1 Algemeen 844
20.14.2 Rechtsmacht 845
20.14.3 Toepasselijk recht 846
20.15 Rechtsvergelijking 850
21 IPR VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST 855
Ph.H.J.G. van Huizen
21.1 Een open verzekeringsmarkt binnen de Europese Gemeenschap 855
21.2 IPR-regelgeving vóór de inwerkingtreding van de Verordening inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I) 856
21.3 Land van risico bij schadeverzekeringen 857
21.4 Vaststelling van het land van risico bij schadeverzekeringen 858
21.5 Het land van vestiging van verzekeraar heeft geen betekenis voor afbakening van het toepassingsgebied van art. 7 Rome I 859
21.6 Onderscheid tussen grote en andere risico’s bij schadeverzekeringen 860
21.7 Collisierechtelijke (primaire) rechtskeuze bij grote risico’s 861
21.8 Beperkte rechtskeuze bij andere (niet grote) risico’s 862
21.9 Rechtskeuze bij schadeverzekeringsovereenkomsten met een dekking beperkt tot schadegevallen buiten de lidstaat waar het risico is gelegen 862
21.10 Twee of meer commerciële (niet grote) risico’s gelegen in verschillende lidstaten 864
21.11 De ex art. 7 lid 3 Rome I verruimde rechtskeuze bij andere dan grote risico’s geschiedt door middel van een tweetrapsraket 865
21.12 Verplichte verzekeringen 868
21.13 IPR-regels voor de levensverzekeringsovereenkomst vóór inwerkingtreding Rome I 868
21.14 De staat waar het risico is gelegen bij een levensverzekering 868
21.15 Land van verbintenis; land van risico 869
21.16 Toepasselijk recht bij gebrek aan rechtskeuze 869
21.17 Quasi internationale rechtskeuze 870
21.18 Dépeçerende rechtskeuze 870
21.19 Objectieve dépeçage 870
21.20 Rechtskeuze moet uitdrukkelijk of voldoende duidelijk blijken 871
21.21 Dwingendrechtelijke normen van de lex fori en van het recht van het land van nakoming 873
21.22 Regels van algemeen belang 874
21.23 De paraplu van art. 6 Rome I 876
22 EUROPEES VERZEKERINGSRECHT 879
J.G.J. Rinkes
22.1 Inleiding 879
22.2 Europees verzekeringsrecht? 881
22.3 Privaatrecht en verzekeringsrecht in transitie 883
22.4 Belemmeringen voor het verwezenlijken van de interne markt voor verzekeren 885
22.4.1 Marktordening en toezicht: algemeen 886
22.4.2 Overige regelgeving 886
22.4.3 Specifieke maatregelen 889
22.5 Rechtspraak, wetgeving en rechtsvergelijking 890
22.6 Verdere ontwikkeling van het Europees verzekeringsrecht en actuele ontwikkelingen duurzaamheid, klimaat, privacy en diversiteit en inclusie 891
22.7 Grensoverschrijdend verzekeren: praktische problemen 893
22.8 Praktische en theoretische oplossingen; het perspectief van de verzekeringsconsument 894
22.9 Afsluitende opmerkingen 896
23 COASSURANTIE 897
J.I. Roos
23.1 Inleiding 897
23.2 Wat is coassurantie? 897
23.3 Geschiedenis 898
23.4 De Vereniging Nederlandse Assurantie Beurs (VNAB) 899
23.5 Lloyd’s of London 900
23.6 De centrale rol van de beursmakelaar 900
23.7 Het sluiten van de verzekering ter beurze 901
23.8 De voorwaarden ter beurze 903
23.9 Maatstaf voor de uitleg van de voorwaarden ter beurze 903
23.10 Mededelingsplicht ter beurze 905
23.10.1 Kenbaarheidsvereiste 906
23.10.2 Kennisvereiste 907
23.10.3 Verschoonbaarheidsvereiste 907
23.11 De mee te verzekeren derde 908
23.12 Afwijken van art. 7:928 BW 909
23.13 Oversluiting 910
23.14 VNAB-regelingen en protocollen 911
23.14.1 Het protocol Administratieve Ondertekening Polisdocumentatie (AOP) 911
23.14.2 De regeling Schadeproces Coassurantie (SPC) 912
23.15 Betalingsverkeer ter beurze 913
23.16 De to follow-clausule 914
23.16.1 Functie van de to follow-clausule 915
23.16.2 Gebondenheid aan de to follow-clausule 916
23.16.3 De onderlinge verhouding tussen verzekeraars bij de to follow-clausule 917
23.16.4 Geen volgplicht zonder een to follow-clausule? 918
24 REGISTRATIE VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR VERZEKERAARS IN INTERNE EN EXTERNE WAARSCHUWINGSSYSTEMEN 921
M. van Pelt
24.1 Inleiding 921
24.2 Wettelijk kader voor de verwerking van persoonsgegevens 924
24.2.1 Grondrechtelijke aspecten 924
24.2.2 Oorsprong van Europese privacyregelgeving 924
24.2.3 Beginselen voor het verwerken van persoonsgegevens (art. 5 AVG) 925
24.2.4 Rechtsgrondslag voor verwerking nader belicht (art. 6 AVG) 927
24.2.5 Strafrechtelijke persoonsgegevens 928
24.2.6 Samenvatting van de belangrijkste regels uit de AVG en UAVG 929
24.3 Interne registraties (gebeurtenissenadministratie en IVR) 930
24.3.1 Gebeurtenis 930
24.3.2 De voorwaarden voor opname in de Gebeurtenissenadministratie en het IVR (waarborgen) 931
24.3.2.1 Inleiding 931
24.3.2.2 Beginselen 932
24.3.2.3 Gerechtvaardigd doel 932
24.3.3 Interne werking 932
24.3.4 Samenvatting 933
24.4 Externe registraties (Incidentenregister en EVR) 934
24.4.1 Het begrip ‘incident’ 934
24.4.2 De voorwaarden voor opname in het Incidentenregister en EVR (waarborgen) 935
24.4.2.1 Inleiding 935
24.4.2.2 Beginselen 935
24.4.2.3 Gerechtvaardigde opname in het Incidentenregister (tijdens onderzoek) 936
24.4.2.4 Gerechtvaardigde opname in het Incidentenregister én EVR (na onderzoek) 939
24.4.3 Externe werking 943
24.4.3.1 Beperkt externe werking van het Incidentenregister 943
24.4.3.2 Externe werking EVR 944
24.4.4 Samenvatting 944
24.5 Ten onrechte geregistreerd: wat dan? 945
24.5.1 Bestuursrechtelijke boete en klachten 945
24.5.2 Verzoek tot verwijdering 945
24.5.3 Schade en kosten 945
25 VERZEKERAAR EN INSOLVENTIE 949
M.L.H. Reumers
25.1 Inleiding 949
25.2 Prudentieel toezicht en herstel 951
25.2.1 Algemeen 951
25.2.2 Aanwijzingsbevoegdheid en benoeming stille curator 953
25.2.3 Herstelplan respectievelijk financieel kortetermijnplan 956
25.3 Afwikkeling 964
25.3.1 Inleiding 964
25.3.2 Crisispreventie: de voorbereidingsfase 965
25.3.2.1 Het voorbereidend crisisplan 965
25.3.2.2 Het afwikkelingsplan; belemmeringen voor de afwikkelbaarheid 966
25.3.3 De afwikkelingsfase 968
25.3.3.1 Voorwaarden voor afwikkeling 968
25.3.3.2 Afwikkelingsinstrumenten 971
25.3.3.3 Rechtsbescherming 977
25.3.3.4 Financieringsregeling 980
25.4 Faillissement 983
25.5 Onmiddellijke voorzieningen en de onteigeningsregeling 991
25.5.1 Inleiding 991
25.5.2 Onmiddellijke voorzieningen 991
25.5.3 Onteigening 992
25.5.4 Onmiddellijke voorzieningen en bescherming van het eigendomsrecht 1001
25.6 Slot 1003
26 DE AANSPRAKELIJKHEIDSVERZEKERING 1005
P.M. Leerink
26.1 Inleiding 1005
26.1.1 Schadeverzekering en verzekerbaar belang 1005
26.1.2 De positie van de schadelijdende partij 1006
26.1.3 Verplichte verzekering tegen aansprakelijkheid 1007
26.1.4 De invloed van aansprakelijkheidsverzekering op aansprakelijkheid 1007
26.1.5 Open basisdekking 1008
26.2 Claims made-dekking 1008
26.2.1 Begrenzing van de dekking naar tijd 1008
26.2.2 Uitloopproblematiek 1009
26.2.3 Omstandigheid en omstandighedenmelding 1010
26.2.4 Nameldingsdekking 1011
26.2.5 Inloopdekking 1015
26.3 Schadebegrip 1017
26.3.1 Zaakschade, personenschade en zuivere vermogensschade 1017
26.3.2 Zaakschade 1018
26.3.3 Personenschade 1019
26.3.4 Werkgeversaansprakelijkheid wegens schending van de verzekeringsplicht: zuivere vermogensschade of toch personenschade? 1019
26.4 Serieschadeclausule 1020
26.4.1 De strekking van de serieschadeclausule 1020
26.4.2 De leer van het eenmalig gerichte wilsbesluit 1021
26.4.3 Primair een vraag van uitleg en causaliteit 1023
26.4.4 Twin towers 1024
26.5 Vervangingskostenclausule 1025
26.5.1 De strekking van de vervangingskostenclausule 1025
26.5.2 Afbakeningsvragen 1026
26.6 Opzichtclausule 1028
26.6.1 Werkrisico en het quasi-eigenaarsrisico 1028
26.6.2 Ambachtsliedenclausule in de AVB 1029
26.6.3 Opzicht in de AVP 1030
26.7 Verzekerde hoedanigheid 1031
26.7.1 Voldoende duidelijke beperking van de dekking tot de verzekerde hoedanigheid: casuïstiek 1031
26.7.2 Het belang van onderhoud 1033
26.7.3 De hoedanigheid van particulier in de AVP 1034
26.8 Opzetclausule 1034
26.8.1 Historie van opzetclausule 1034
26.8.2 Het Shaken Baby-arrest 1035
26.8.3 De opzetclausule 2020 1039
26.9 Schaderegelingsclausule 1042
26.9.1 Achtergrond van de schaderegelingsclausule 1042
26.9.2 De kosten van verweer 1042
26.9.3 Contractuele vertegenwoordigingsbevoegdheid 1043
26.9.4 Geschillen over het al dan niet betwisten van de vordering tot schadevergoeding 1044
26.9.5 Geschillen over de wijze waarop verweer wordt gevoerd 1045
26.9.6 Geschillen over al dan niet schikken 1047
26.9.7 Is de verzekerde gebonden aan (rechts)handelingen die de verzekeraar heeft verricht op grond van de hem toekomende bevoegdheden uit de schaderegelingsclausule? 1048
27 DE PARTICULIERE ARBEIDSONGESCHIKTHEIDSVERZEKERING 1051
E.J. Wervelman
27.1 Inleiding 1051
27.2 Karakter van particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekeringen 1051
27.3 Totstandkoming van arbeidsongeschiktheidsverzekeringen 1061
27.4 Begrip ‘arbeidsongeschiktheid’ 1073
27.5 Tijdige melding 1081
27.6 Uitsluitingsclausules 1082
27.7 Vaststelling mate arbeidsongeschiktheid 1085
27.7.1 Inleiding 1085
27.7.2 Drie fases ter vaststelling mate van arbeidsongeschiktheid 1086
27.7.2.1 Fase I: in kaart brengen van objectief medisch vast te stellen stoornissen door medisch specialist 1087
27.7.2.2 Fase 2: vaststelling van beperkingen voor arbeidswerkzaamheden 1088
27.7.2.3 Welke beperkingen zijn gedekt? 1091
27.7.2.4 Fase 3: inschatting mate van arbeidsongeschiktheid door arbeidsdeskundige 1092
27.7.3 Opzet tot misleiding 1103
27.7.4 Standpuntbepaling en second opinion 1104
27.7.5 Kan van verzekerde gevergd worden zich onder behandeling te stellen ter beperking mate van arbeidsongeschiktheid? 1104
27.8 Einde verzekering en recht op uitkering 1110
27.9 Verjaring 1112
28 DE BELEGGINGSVERZEKERING 1115
E.E. Ribbers, D.P. van Strien en W.A.M. Jitan
28.1 Inleiding 1115
28.2 Het begrip ‘beleggingsverzekering’ 1116
28.2.1 Drie typen van beleggingsverzekeringen 1117
28.3 Relevante wet- en regelgeving voor levensverzekeraars 1118
28.3.1 Europese regelgeving 1118
28.3.2 Nederlandse publiekrechtelijke wet- en regelgeving 1120
28.3.3 Aanvullende informatieverplichtingen uit hoofde van algemene beginselen van Nederlands recht 1121
28.3.4 Regels uit hoofde van zelfregulering door de verzekeringsbranche 1121
28.4 Rechtspraak 1123
28.4.1 Informatieplicht. Inleiding 1123
28.4.1.1 HvJ 29 april 2015, ECLI:EU:C:2015:286 (NN/Van Leeuwen) 1124
28.4.1.2 Informatieverplichtingen en indirecte transparantie in de Nederlandse rechtspraak 1126
28.4.2 Uitspraken Kifid over informatieverplichtingen 1134
28.4.2.1 Informatieverplichtingen 1135
28.4.2 privaatrechtelijke normen op grond waarvan aanvullende informatie moet worden verstrekt 1138
28.4.2.1 wilsovereenstemming over de in rekening gebrachte kosten 1139
28.4.2.2 Nederlandse rechtspraak over een beroep op de Richtlijn oneerlijke bedingen 1149
28.4.2.3 De op de verzekeraar rustende zorgplicht 1159
28.5 Afsluitende opmerkingen 1174
29 DE CAR-VERZEKERING 1177
P.M. Leerink en M.H. Pluymen
29.1 De kenmerken van een CAR-verzekering 1177
29.2 De verzekerde personen 1178
29.3 Het werk 1180
29.4 Dekkingstermijn 1181
29.5 Rubriek ‘Het Werk’ 1182
29.5.1 Schade als gevolg van verlies en/of materiële beschadiging van het werk 1183
29.5.2 Materiële beschadiging van (een deel van) het werk 1184
29.5.3 Uitsluiting bedrijfsschade 1186
29.6 Rubriek ‘Aansprakelijkheid’ 1187
29.7 Rubriek ‘Eigendommen opdrachtgever’ 1188
30 DE LEVENSVERZEKERING; DE RECHTEN VAN DE VERZEKERINGNEMER 1189
J.J. Rijkels
30.1 Inleiding 1189
30.2 Recht om een begunstigde aan te wijzen en recht om een uitkering onder bewind te stellen: art. 7:966 BW 1190
30.2.1 Aanwijzen van een begunstigde 1190
30.2.2 Herroepen of wijzigen van een begunstiging 1193
30.2.3 Begunstiging van een derde 1193
30.2.4 Begunstiging verzekeringnemer 1196
30.2.5 In ontvangst nemen van de uitkering door een begunstigde 1196
30.2.6 Aanwijzing als hoofdgerechtigde of beperkt gerechtigde 1197
30.2.7 Pandrecht 1198
30.2.8 Pandrecht op het recht op de uitkering 1199
30.2.9 Pandrecht op de nemersrechten 1201
30.2.10 Naast elkaar bestaande pandrechten 1204
30.2.11 Verhouding titel 7.17 met Boek 3 BW 1205
30.2.12 Vruchtgebruik 1205
30.2.13 Bewind 1206
30.3 Bepalingen met betrekking tot begunstiging: art. 7:967 BW 1208
30.3.1 Vervallen aanwijzing begunstigde 1208
30.3.1.1 De bedoeling van de verzekeringnemer 1208
30.3.1.2 Overlijden voor aanvaarding of het opeisbaar worden van de uitkering 1213
30.3.2 Begunstigingsredactie 1214
30.3.3 Begunstiging in hoedanigheid 1214
30.3.4 Begunstiging erfgenamen 1216
30.3.5 Begunstiging nalatenschap 1217
30.3.6 Begunstiging van kinderen 1219
30.3.7 Begunstiging bij gelijktijdig overlijden van verzekerde en begunstigde derde 1220
30.3.8 Blanco begunstiging 1220
30.4 Onherroepelijkheid van de begunstiging: art. 7:968 BW 1221
30.5 Aanvaarding, afwijzing en afstand van de begunstiging: art. 7:969 BW 1223
30.5.1 Aanvaarding 1223
30.5.2 Afwijzing 1223
30.5.3 Afstand van aanvaarding 1224
30.6 Overdracht van de rechten uit een levensverzekering: art. 7:970 BW 1224
30.7 Toestemming van begunstigde die heeft aanvaard en van beperkt gerechtigde voor uitoefening rechten: art. 7:972 BW 1226
30.8 Vervalbedingen: art. 7:977 BW 1227
30.9 Afkoop en premievrijmaking: art. 7:978 BW 1228
30.9.1 Afkoop 1228
30.9.2 Premievrij maken 1232
30.10 Belening: art. 7:979 BW 1234
30.11 Melding inzake premieachterstand: art. 7:980 BW 1234
30.12 Overlijden door een van het risico uitgesloten oorzaak: art. 7:981 BW 1237
31 DE NATURA-UITVAARTVERZEKERING 1239
R.A.F. Coenraad/M.J. Vlasveld
31.1 Inleiding 1239
31.2 De uitvaartverzekering in het algemeen 1240
31.2.1 Inleiding 1240
31.2.2 De Zegelwet 1240
31.2.3 De definitie van de uitvaartverzekering 1243
31.2.3.1 De definitie in de wet 1243
31.2.3.2 De definitie in de literatuur 1245
31.2.4 Verzekeringsvormen 1246
31.2.4.1 De natura-uitvaartverzekering 1246
31.2.4.2 De uitvaartverzekering in geld 1248
31.2.4.3 Het deposito 1248
31.2.4.4 De uitvaartvereniging 1249
31.3 De natura-uitvaartverzekering in het bijzonder 1249
31.3.1 De reikwijdte van de dekking 1249
31.3.2 Verzekerde diensten 1250
31.3.2.1 De definitie en uitleg van de verzekerde diensten 1250
31.3.2.2 Uitruil van diensten 1252
31.3.2.3 Niet meer uitvoerbare of gedateerde diensten 1253
31.4 Tussentijdse wijzing: De en-bloc-clausule 1256
31.4.1 De en-bloc-clausule in de literatuur 1256
31.4.2 De aanbeveling van de Ombudsman Verzekeringen 1258
31.4.3 De en-bloc-clausule in de rechtspraktijk 1259
31.5 De beëindiging van de (natura-)uitvaartverzekering 1261
31.5.1 Inleiding 1261
31.5.2 Afkoop- en premievrije waarde 1261
31.5.2.1 Afkoop in de wet 1261
31.5.2.2 Afkoop en premievrij maken in de praktijk 1262
31.5.2.3 Afkoop en premievrij maken in de verzekeringsvoorwaarden 1264
31.5.3 Het overlijden van de verzekerde 1265
31.5.3.1 inleiding 1265
31.5.3.2 de uitvaartverzorger 1267
31.5.3.3 verval van recht 1269
31.6 Toezicht en Klachtafhandeling 1271
31.6.1 Wet Toezicht Natura-uitvaartverzekeringsbedrijf 1271
31.6.2 Gedragscode Verzekeraars 1272
31.6.3 Klachtenregelingen 1273
31.6.3.1 Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) 1273
31.6.3.2 Stichting Klachteninstituut Uitvaartwezen 1273
31.7 Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens 1274
31.7.1 De werkwijze van de Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens 1274
31.7.2 De Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens en Verzekeraars 1276
31.7.3 De Toetsingscommissie Gezondheidsgegevens en de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 1277
32 DE RECHTSBIJSTANDVERZEKERING 1279
D.B. Holthinrichs
32.1 Inleiding 1279
32.2 De geschiedenis van de rechtsbijstandverzekering in vogelvlucht 1280
32.3 Het karakter van de rechtsbijstandverzekeringsovereenkomst 1282
32.3.1 Definitie van de rechtsbijstandverzekering 1282
32.3.2 Afbakening met de aansprakelijkheidsverzekering 1285
32.3.3 Overige uitsluitingen van de definitie van de rechtsbijstandverzekering 1286
32.3.4 Kenmerken van de rechtsbijstandverzekering 1287
32.4 De Europese Richtlijn 87/344/EEG inzake de rechtsbijstandverzekering 1289
32.5 Nederlandse regelgeving omtrent de rechtsbijstandverzekering 1293
32.6 De schaderegeling van rechtsbijstand 1295
32.6.1 Algemeen 1295
32.6.2 Bedrijfsmodellen van de rechtsbijstandverzekeraar 1296
32.6.3 Zelfregulering binnen de rechtsbijstandverzekeringsbranche 1299
32.6.4 De advocaat in loondienst van de rechtsbijstandverzekering of het schaderegelingskantoor 1301
32.7 Beoordeling van de dekking onder de rechtsbijstandverzekeringsovereenkomst 1302
32.7.1 Algemeen 1302
32.7.2 Gebeurtenis en geschil 1303
32.7.3 De verzekerde hoedanigheid 1307
32.7.4 Twijfel over de vraag of sprake is van een ‘geschil’ 1308
32.8 Haalbaarheidsanalyse van het geschil van verzekerde 1309
32.9 Driehoeksverhouding: verzekeraar – verzekerde en advocatuur 1312
32.9.1 Algemeen 1312
32.9.2 Inschakeling van de externe advocaat door de rechtsbijstandverzekeraar namens verzekerde 1313
32.9.3 Prijsafspraken met de externe advocaat 1314
32.9.4 Verhouding tussen de verzekerde, verzekeraar en de advocaat 1315
32.9.5 Aparte positie van de advocaat in loondienst van de rechtsbijstandverzekeraar of het schaderegelingskantoor 1318
32.10 Het recht van vrije advocaatkeuze van art. 4:67 Wft 1319
32.10.1 Algemeen 1319
32.10.2 Positie van de Nederlandse regering omtrent de vrije advocaatkeuze 1320
32.10.3 Arresten van het Hof van Justitie van de EU omtrent de vrije advocaatkeuze 1322
32.10.4 Gevolgen van de arresten van het Hof van Justitie van de EU omtrent de vrije advocaatkeuze 1327
32.11 De Geschillenregeling 1330
32.12 Verplichtingen van rechtsbijstandverzekerden 1333
32.13 Rechtsgebieden en geschillen die in de regel zijn uitgesloten of beperkt zijn gedekt in rechtsbijstandverzekeringen 1334
32.13.1 Algemeen 1334
32.13.2 Algemene uitsluitingen (particulier en zakelijk) 1334
32.13.3 Uitsluitingen in particuliere voorwaarden 1336
32.13.4 Uitsluitingen in zakelijke voorwaarden 1336
33 DE TRANSPORTVERZEKERING 1339
Ph.H.J.G. van Huizen
33.1 Inleiding 1339
33.2 Wettelijk kader 1340
33.3 Het verzekerbaar belang 1341
33.4 Goederentransportverzekering mede ten behoeve van een derde 1344
33.5 Begin en einde van de goederentransportverzekering 1347
33.6 Verzekerde gevaren onder de goederenverzekering 1353
33.7 Dekkingsomvang van de cascoverzekering 1357
33.8 Wettelijke risico-uitsluitingen 1362
33.9 Warranties 1366
34 DE ZORGVERZEKERING 1371
M. Snel-de Kroon/E. Jacobs
34.1 Inleiding 1371
34.2 Wanneer is een verzekering een zorgverzekering? 1372
34.2.1 Verzekeringsplichtigen 1372
34.2.2 Voldoen aan eisen Zvw 1373
34.2.3 Verzekerde prestaties 1374
34.3 Het wettelijke systeem waaruit de ingevolgde de Zvw verzekerde prestaties blijken 1376
34.4 Afwijkingen in de Zorgverzekeringswet van het privaatrecht en het private verzekeringsrecht (titel 7.17 BW). 1385
34.4.1 De essentialia van de verzekeringsovereenkomst 1385
34.4.2 De totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst 1387
34.4.3 Informatie- en mededelingsplichten 1388
34.4.4 De verplichting tot afgifte van de polis 1388
34.4.5 Premiebetaling 1389
34.4.6 Duur en einde van de verzekering 1391
34.4.7 De meldingsplicht 1392
34.4.8 De bereddingsplicht en eigen schuld 1393
34.4.9 Subrogatie 1395
34.5 De in de Zvw geregelde rechtsbescherming van verzekerden 1396
34.6 Tot slot 1397
