Borghuis ontdekte steeds meer overeenkomsten in eigenschappen en gedragingen die vrouwen, die als eerste kind in een gezin werden geboren, gemeenschappelijk hebben. Haar boek Het verborgen leiderschap van oudste dochters is daar het boeiende gevolg van. Zelf, ook oudste dochter, keek ik via dit boek echt in de spiegel.
Pregnante eigenschappen
Volgens Aike Borghuis, systemisch leiderschapscoach, mentor en ondernemer, zijn oudste dochters een bepaald slag mensen die veel van zichzelf en anderen vragen. Ze ontdekte bij toeval dat 85% van haar klanten oudste dochters was en dat zij een aantal pregnante eigenschappen gemeen hadden. Ze dragen verantwoordelijkheid en kunnen dat goed. Ze zijn gericht op versterken van het geheel. Ze kunnen goed leiden in tijden van crisis. Ze zijn pioniers. Ze zijn vertrouwd met níet-weten. Ze bieden veiligheid voor anderen.
Wandelend hoofd
Maar aan de andere kant hebben ze de neiging: zich groter of kleiner voor te doen dan ze zijn en niet op hun goede plek te staan. Zichzelf te grote druk op te leggen. Zichzelf nooit rust te gunnen, omdat ze het gevoel hebben dat ze nooit klaar zijn. Zich bezig te houden met het verleden of de toekomst, waardoor ze niet in het nu zijn. Zich als een wandelend hoofd te bewegen en weinig verbinding met hun lichaam te hebben. Zich in eerste instantie altijd op de ander te focussen vanuit hun grote plichtsbesef. Zich eerder te richten op de normen van de buitenwereld in plaats van op hun eigen waarden. Ook hebben ze bevestiging van buitenaf nodig dat ze het goed doen.
De wijste
Aan de basis van dit boek ligt de persoonlijke ontwikkelingsreis van Aike Borghuis zelf nadat ze in 2008 op een burn-out afstevende. Ze ontdekte toen het systemisch werk (familie-opstellingen) en daarin is ze zich gaandeweg almaar meer, ook professioneel, gaan ontwikkelen. Systemisch werk is nu een belangrijk onderdeel van haar eigen praktijk waarin ze zich inmiddels helemaal focust op oudste dochters.
Het begint met het familiesysteem waarvan iedereen deel uitmaakt. Door de geboorte van het oudste kind, in dit geval een dochter, ziet ook een nieuw familiesysteem het levenslicht. Deze dochter krijgt als eerstgeborene meer individuele aandacht dan de kinderen na haar, die immers de ouderlijke aandacht onderling moeten verdelen. Borghuis ontdekte dat oudste dochters door hun ouders vaak worden bevestigd in wat ze doen en minder voor wie ze zijn. Daaruit halen ze dan ook hun bestaansrecht en deze kinderen werken hard op wilskracht, doen heel veel, maar gaan daarbij nogal eens voorbij aan hun eigen behoeften, die ze soms niet eens weten. Tegen wie uit deze groep is niet regelmatig gezegd dat ze als oudste de wijste moest zijn?
Schuldgevoel
Zo ging het ook bij Aike Borghuis zelf en haar persoonlijke verhaal gebruikt ze ter illustratie in haar boek. Belangrijke lessen voor haar en voor andere oudste dochters zijn: leren luisteren naar je eigen behoeftes als volwassene, eigen keuzes durven maken, hulp leren vragen, niet langer een wandelend hoofd zijn, maar in verbinding komen en blijven met je lichaam waardoor je automatisch in het nu bent én niet je doel vooropstellen, maar je bedoeling. En als je grenzen stellen tot schuldgevoel leidt, ben je goed bezig!
Loslaten
Zie je leven als ontdekkingsreis met kansen om te groeien. Via ‘De reis van de heldin’ vertelt Borghuis aan de hand van twaalf stappen, inclusief tips en oefeningen, hoe je de beste versie van jezelf kunt worden en daardoor energiek bent en blijft, omdat je niet langer voornamelijk voor je omgeving zorgt, maar ook en in eerste instantie voor jezelf. Ook leer je ruimte te creëren voor het níet-weten door de controle, waar oudste dochters erg aan zijn gehecht, te leren loslaten.
Rustmomenten
Resultaat behaal je niet alleen door hard werken. Juist het belang van uitrusten wordt vaak onderschat. Niet voor niets bevatten trainingsschema’s van topsporters ook rustmomenten. Die hersteltijd waarin je lichamelijk en geestelijk kunt opladen is hoogstnoodzakelijk, maar oudste dochters hebben sterk de neiging puur op het resultaat te focussen waardoor ze onderweg (te) weinig genieten en geen/amper pauze nemen. Beter is je tempo juist vertragen, waardoor je je bestemming rustiger bereikt en ten gevolge daarvan ook minder hersteltijd nodig hebt.
Kernwaarden
Je innerlijke kompas, waarin je kernwaarden de hoofdrol spelen, is leidend. Zowel privé als zakelijk. Daarom is het essentieel dat je je eigen kernwaarden ontdekt en Het verborgen leiderschap van oudste dochters helpt je daarbij. De normen, die van buitenaf komen en je vaak als stemmetjes in je hoofd hoort, mogen wel wat toontjes lager zingen.
Je kunt kiezen voor wat je écht wilt en daardoor ook nee leren zeggen, wat oudste dochters niet graag doen, maar je mag, aldus Aike Borghuis, vol overtuiging gaan staan voor wat je de wereld te bieden hebt.
Over Ineke Peters
Ineke Peters is redacteur, tekstschrijver en journalist.
