Er wordt heel véél niet gezegd, was mijn eerste gedachte toen ik deze titel bij de net verschenen managementboeken zag liggen. En dat krijg je niet zomaar aan de oppervlakte, dacht ik erachteraan. Kunnen zienswijzen als Deep Democracy, de systemische benadering en de corporate antropologie daarbij helpen?
Meebuigen
Toen ik als IT projectmanager bij een grote bank werkte, kreeg ik feedback dat ik meer moest meebuigen. Ik was te direct. Een manier om je ongenoegen te uiten was de veelgehoorde uitspraak ‘Maar daar vind ik wel wat van’. Ik vond het maar lastig, dat spel goed spelen. Wat ik wel leerde was om 'te benoemen’. Dus hardop uitspreken dat ik me aangevallen voelde, in plaats van chagrijnig naar die ander gaan zitten kijken. Ik dacht eraan terug bij het lezen van tip 9 in dit boek: Maak zichtbaar wat er al is.
Persoonlijk verhaal
Sacha Beets vindt het onnodig om ons werk te zien als iets wat nou eenmaal moet. Mensen willen gehoord worden, daar gaat het om in de kern. Tegelijk vertelt ze een heel persoonlijk verhaal. Haar roots komen terug in veel van haar overtuigingen. Sacha was een nakomertje en vond het moeilijk om ertussen te komen. Ze voelde zich niet altijd gezien. Zo kwam het besef hoe belangrijk het is om iedereen een stem te geven.
Uitdaging
En dat sloot goed aan bij de Deep Democracy-filosofie die op haar pad kwam. Alle stemmen horen, en wat onder zit boven krijgen, daar gaat het om kort gezegd. Deep Democracy is ontstaan in Zuid-Afrika, na de afschaffing van de Apartheid. De methode werd gebruikt om elektriciteitsbedrijf Eskom te helpen bij de overgang van een racistische naar een moderne organisatie. Nogal een uitdaging, inderdaad. Het ‘diepe’ zit ‘m in het verder kijken, voorbij de oppervlakte.
Dertig adviezen
Sacha komt met dertig adviezen om toe te passen in werksituaties. Geen clichés, maar een bijzondere verzameling van wijze lessen. Zoals les 11: Gebruik elkaars verschillen, in plaats van je vast te bijten in één vorm, stijl of werkwijze. En les 17 vind ik ook mooi: Weerstand bestaat niet. Het is een ander perspectief, een andere invalshoek op de waarheid. Zo is sabotagegedrag een symptoom van iets wat niet gehoord wordt.
Dat gehoord willen worden, komt ook weer terug in haar ideeën over leiderschap. Goed luisteren ziet zij als een belangrijke competentie en ze noemt dat ‘goed luisterschap’. Hierover gaat ook les 20: Neem als leider een rijk én inclusief besluit door te luisteren naar álle stemmen.
Metaskills
Je wordt niet zomaar een Deep Democracy trainer. Neutraliteit, compassie en superluisteren vormen de metaskills van de trainer. Neutraal zijn betekent is niet hetzelfde als onverschillig zijn, je kunt namelijk wel met iemand meeleven (compassie). En dat superluisteren doe je op drie niveaus: je luistert naar wat er gezegd wordt én naar wat er niet gezegd wordt en naar het grotere geheel. Ga daar maar eens aanstaan.
De schrijfster gebruikt 1/3 van het boek (50 pagina’s) om de Deep Democracy-filosofie toe te lichten. Maar ze wil ook graag vertellen over het systemisch werken, omdat Deep Democracy niet altijd toepasbaar is. Na een hoofdstukje hierover wil ze nog iets kwijt over de bril van de corporate antropoloog, een manier van kijken waarbij de kennis van verre volkeren wordt toegepast binnen organisaties. En daarna wil ze ons nog meenemen in haar visie op leiderschap en uitleggen wat volgens haar de zes cruciale facetten van leiderschap zijn. Dat alles probeert ze dan samen te brengen door te schrijven dat al die ideeën en perspectieven elkaar niet uitsluiten, maar juist aanvullen.
Veelzijdige blik
En dat past natuurlijk bij haar overtuiging dat een brede, veelzijdige blik oplossingen kan bieden. Zo rustig, krachtig en persoonlijk als ze haar boek opbouwt tot pagina 100, zo snel gaat het allemaal in de 50 pagina’s daarna. Ik voelde me een beetje overweldigd door de veelheid aan inzichten en theorieën in dat derde deel. Hier lijkt ze in een bekende valkuil te stappen, namelijk alles te willen vertellen wat je weet.
Maar dat doet niets af aan mijn respect voor deze ervaren adviseur. Het is bewonderenswaardig hoe zij haar kennis op zo’n heldere en tegelijk openhartige manier weet over te brengen zonder ook maar ergens betweterig of arrogant over te komen. Integendeel. Stel dat we allemaal een beetje van die competenties - neutraliteit, compassie en superluisteren - zouden overnemen, dan zouden de wereld en ons werk er al snel een beetje mooier uitzien.
Over Annemarie Smits
Annemarie Smits werkt als projectleider duurzaamheid bij een uitvoeringsorganisatie van de rijksoverheid. Daarvoor was ze IT projectmanager en consultant bij onder andere een grote bank en een internationaal adviesbureau. Daarnaast helpt ze auteurs met het schrijven van hun roman, non-fictie boek of managementboek.
