Positieve cultuur doe je samen - ‘Kansen voor een positieve ommekeer’

De stemming was – op zijn zachtst gezegd – om te snijden. Wat eens een positief, goed functionerend team was, was totaal ingezakt. Werkplezier weg. Collegialiteit weg. Prestaties weg. Vandaar de vraag – een noodkreet bijna – om te helpen bouwen aan nieuw elan (al durf ik deze woorden nadat politiek Den Haag ze heeft verkwanseld bijna niet meer te gebruiken). ‘We willen weer het leukste team van het bedrijf worden.’

Interventies

Tijd voor een cultuurverandering dus. Maar… dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Niet voor niets zijn er talloze boeken over dit onderwerp geschreven. Halverwege het traject stuitte ik op het boek Positieve cultuur doe je samen van Marcella Bremer. Voor mij het juiste boek op het juiste moment. Met name door de zeer praktische tips die de auteur geeft voor de te nemen interventies. Alsof ze het team dat ik begeleid persoonlijk kent en mij de nodige tools in handen geeft om hen verder te kunnen helpen.

Zelf beschrijf ik de essentie van wat cultuur is het liefst met het oud-Hollandse liedje ‘Tussen Keulen en Parijs’:

Tussen Keulen en Parijs

Ligt de weg naar Rome

Al wie met ons mee wil gaan

Die moet onze manieren verstaan

Zo zijn onze manieren

Zo zijn onze manieren

Zo zijn onze manieren, manieren

Zo zijn onze manieren!

Groepsfenomeen

Volgens Bremer ontstaat cultuur vanzelf waar mensen samenleven en samenwerken: het is een groepsfenomeen. ‘We beïnvloeden elkaar in hoe we denken en voelen, wat we zeggen en doen.’ Of ook: ‘Cultuur bevat onze gedeelde waarden en normen, de aannames, overtuigingen, het wereldbeeld, zelfbeeld, klantbeeld.’ Kortom: ‘Het bepaalt waar je mee wegkomt en wat juist wordt geprezen. […] Zo doen we de dingen hier!’

Dat een positieve cultuur positieve effecten heeft op resultaten, zal geen verrassing zijn. Bremer deelt enkele gegevens om enkele achtergebleven sceptici te overtuigen. Zo verhoogden bedrijven met sterke bedrijfswaarden in elf jaar tijd hun omzet met 682 (!) procent. Ter vergelijking: bedrijven zonder sterke cultuur groeiden met 166 procent. Maar ‘los’ van de cijfers: geloven dienend leiders niet dat alle medewerkers recht hebben op een positieve bedrijfscultuur? Een plek waar zij hun talenten kunnen inzetten, plezier beleven en goede relaties onderhouden met hun collega’s?

Vier thema's

Bremer behandelt in haar boek vier thema’s die moeten leiden tot een positieve cultuur:

- Positief denken en deviatie (of ook wel: hoge prestaties)

- Positief doel

- Verbinding en samenwerking

- Leren en autonomie

Mooi aan de insteek van Bremer is dat ze er bij de behandeling van de vier thema’s voor heeft gekozen zowel het individu (de medewerker), het team als de leidinggevende aan te spreken. Niet voor niets dus de titel: positieve cultuur doe je samen. Verandering begint met te stoppen de verantwoordelijkheid bij de ander te leggen. Samen aan de slag.

Ego-uitwassen

Voordat Bremer de vier thema’s induikt, gaat ze in op onderwerpen authenticiteit en ego, angst, positieve emoties, eigenwaarde, energie, positiemacht en persoonlijke macht. Wat mij betreft essentiële onderwerpen. Ik was dus wel een beetje verbaasd dat Bremer aanraadt dit deel maar over te slaan als je ‘daar geen zin in hebt.’ Terwijl juist ons ego (of ons eindeloze gestuntel hiermee) een positieve cultuur verschrikkelijk in de weg kan staan. Terecht stelt Bremer zelf dat ‘wat je negeert, dat tolereer je. Wat je tolereert, wordt normaal. Wat normaal is, wordt gekopieerd.’ Ego-uitwassen kunnen dus niet genegeerd (of overgeslagen) worden. Gelukkig komt Bremer in de meer praktische hoofdstukken hier alsnog wel op terug.

Mede door Positieve cultuur doe je samen heb ik zin om verder met het worstelende team door te pakken. Bremer heeft mij eens te meer laten inzien dat er ook voor deze groep genoeg kansen liggen voor een positieve ommekeer.