Twee jaar geleden schreef Marcella Bremer Cultuur doe je zelf! - Concreet aan de slag met organisatiecultuur en nu dus Positieve Cultuur Doe Je Samen. Eén van de verschillen tussen de twee boeken is dat ze in het nieuwe boek nadrukkelijk uitgaat van de theorie van de ‘positieve organisatiekunde’. Een van de grondleggers was Kim Cameron. Die benadrukte wat individuen en organisaties verheft, wat goed gaat in organisaties, wat levengevend is en wat inspirerend is. Bremer is een waardige vertolker van hun gedachtengoed, en niet voor niets heeft Cameron een voorwoord in het boek geschreven.
Positief
Cultuur bevat volgens Bremer onze gedeelde waarden en normen, de aannames, overtuigingen, het wereldbeeld, zelfbeeld, klantbeeld. Cultuur bepaalt waar je mee wegkomt en juist wordt geprezen. Het is de ongeschreven regel hoe we hier dingen doen.
Bremer, auteur en consultant, zegt in haar voorwoord ‘Als we onszelf, anderen en toekomstige generaties een leefbaar leven gunnen, dan moeten we positieve cultuur ontwikkelen. Daarmee kunnen we overal betere oplossingen uitvoeren.’ In het boek roept Bremer op tot overleg met collega’s om te zorgen voor een positieve cultuur in de eigen organisatie. In elk hoofdstuk wordt de lezer minimaal één keer, in de paragraaf ‘Reflectie en actie’, opgeroepen om na te denken over het eigen functioneren. Volgens Bremer vorm je cultuur samen: dagelijks, als leidinggevende, maar ook als teamlid en als organisatie.
Vier elementen
Na een toelichting op wat cultuur eigenlijk is en specifiek wat een positieve cultuur is, toont ze het belang ervan aan in de ‘business case voor een positieve cultuur.’ Zo stelt ze onder meer dat als je een positieve cultuur ontwikkelt, je 20-40% groei tegemoet kunt zien van zowel prestaties, plezier, innovatie als verandering.
De positieve cultuur bestaat uit vier elementen: positief denken en deviatie (we hanteren de positief-organische denkwijze), positief doel (we weten waarom we er zijn en wat we bijdragen), verbinding en samenwerken (we zijn mensgericht en doen het samen), leren en autonomie (we blijven leren en onze professionele autonomie ontwikkelen). Deze vier worden ieder in een apart hoofdstuk besproken.
Optimisme
Bremer stelt dat zonder persoonlijke ontwikkeling er geen cultuurontwikkeling mogelijk is. Volgens haar is de positief-organische mindset nog geen dominante denkstijl, onze hersenen letten vooral op het negatieve. Om een positieve beïnvloeder te worden is zelfkennis onontbeerlijk, onder het motto dat bij cultuur je zelf het instrument bent. Alleen als je authentiek bent, kun je je anderen positief beïnvloeden. Bremer roept de lezer op om na te denken over vragen als Durf je jezelf te zijn? Hoe positief en energiek voel je je? Hoe voelt
je persoonlijke macht? Collega’s, en daarmee de cultuur, kun je beïnvloeden met de volgende vier ‘interactie interventies’: vragen, luisteren, delen en reageren.
Verbinding
Om verbinding en samenwerken te ontwikkelen zijn sociale veiligheid, vertrouwen en authenticiteit cruciaal. Om hier vaardiger in te worden staat er een aantal oefeningen in het boek, zoals elkaar begrijpen met kernkwadranten, leren accepteren, compassie trainen, luisteren naar mensen, regels voor feedback hanteren, reageren met openheid en respect en geven van constructieve feedback.
Om een cultuur van ‘gevers’ te versterken noemt Bremer een aantal ‘random acts of kindness’ zoals het helpen van een overwerkte collega, gul zijn met geven van complimenten, samen wandelen bij de lunch of een taart bakken en meenemen naar het werk.
Ze stelt voor om te stoppen met traditioneel vergaderen en in plaats daarvan zo veel als mogelijk spontaan te vergaderen. Voor een goed overleg heeft Bremer vijfendertig suggesties die gaan van ‘Begin en eindig op tijd’ en check-out met een zin zoals ‘Wat ik waardeerde was…’
Invalshoeken
Bremer behandelt een grote hoeveelheid invalshoeken van het fenomeen cultuur, wat de rijkdom van het onderwerp weergeeft en haar belezenheid toont. Anderzijds komt het hierdoor wel fragmentarisch over. Op den duur duizelt het de lezer van de verwijzingen naar auteurs en wetenschappers op wie ze zich baseert. Achter in het boek staat een overzicht met noten en verwijzingen naar websites. Er worden veel namen en onderwerpen genoemd, maar door het ontbreken van een index is het zoeken naar een onderwerp of auteur moeilijk. In het boek krijgt de wetenschapper te weinig diepgang en de doorsnee leidinggever of medewerker krijgt te veel lijstjes en invalshoeken aangereikt.
Het is lastig om het boek te typeren: is het een oefeningen boek, een eerste inleiding op cultuur, een begeleidend boek bij trainingen, een werkboek voor zelfreflectie of een boek om teamsessies te structureren? Om te weten waar je moet beginnen met het creëren van een positieve cultuur is nog een lastige zaak. Het boek staat immers zo vol met acties, vragenlijstjes, oefeningen en beknopt uitgewerkte theorieën, dat het deze lezer duizelde.
Aards
Het is Bremer gelukt om het begrip ‘cultuur’ aards te maken. Bij haar is het geen vaag concept, maar iets wat mensen samen met elkaar vorm geven. En dat je cultuur als medewerker of leidinggevende ook zelf kan veranderen. Het boek is gebaseerd op het gedachtengoed van vele -voornamelijk Amerikaanse- auteurs, door Bremer beknopt verwoord. Elk hoofdstuk sluit af met reflectievragen en als service voor de lezer een samenvatting, die ook gelezen kan worden als een inleiding op het onderwerp. In het boek staat een grote hoeveelheid interventies, suggesties, oefeningen en voorbeelden om inzicht te krijgen in de bestaande cultuur en levert suggesties om vorm te geven aan de gewenste cultuur. Het uitgangspunt van Bremer is dat je dagelijks je collega’s beïnvloedt met je acties en interacties, of je nu leidinggevend bent of niet. Ze is erin geslaagd het belang van cultuur en de rol van elk individu hierbij duidelijk te maken in een boek dat geschreven is in een prettige stijl.
Over Rudy Kor
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diverse managementboeken. Tot voor kort werkte hij (als senior partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid en schrijft regelmatig boekrecensies.
